تعيين حساسيت زيست محيطي نوار ساحلي شهرستان تنكابن بر اساس شاخص حساسيت زيست محيطي (ESI)

Study on shoreline of Tonekabon (Iran) by using Environmental Sensitivity Index (ESI) maps

تعيين حساسيت زيست فيزيكي نوار ساحلي كشور بر مبناي شاخص ESIاقدامي است كه به بررسي تعيين حساسيت مناطق حساس ساحلي در برابر انتشار مواد آلاينده به ويژه شيميايي و نفتي مي پردازد. در اين راستا تمامي كرانه ساحلي محدوده مورد مطالعه در شهرستان تنكابن به طول تقريبي 30 كيلومتر با پيمايش زميني و با كاربرد سامانه اطلاعاتي جغرافيايي (GIS) مورد بررسي قرار گرفت. طي نتايج بدست آمده، 6 رتبه از رتبه هاي 10 گانه اصلي جدول مذكور و در مجموع با در نظر گرفتن رتبه هاي فرعي، 8 رتبه در محدوده مورد مطالعه مورد شناسايي قرار گرفت و رتبهB6 با عنوان سواحل شني تخته سنگي(سنگ و تخته سنگ) با نسبت51/52 درصد به تنهايي بيش از نيمي از كرانه ساحلي را به خود اختصاص داده است. در اين ميان مرغزارهاي آب شيرين با اختصاص رتبه B10 و وسعت 32/0درصد از محدوده مورد مطالعه از بالاترين حساسيت زيست محيطي برخوردار مي باشند. سواحل با حساسيت متوسط با 84 درصد بيشترين درصد كرانه ساحلي از لحاظ طول را به خود اختصاص داده اند و در رتبه هاي بعدي سواحل با حساسيت بالا با 10درصد از كرانه ساحلي و سواحل با حساسيت كم با 6 درصد از كرانه ساحلي را به خود اختصاص داده اند. از لحاظ منابع زيستي 5 گروه جانوري شامل پستانداران آبزي، پرندگان دريايي، خزندگان، ماهيان و بي مهرگان مورد شناسايي قرار گرفت. گياهان شناسايي شده در دو دسته جلبك هاي دريايي و گياهان ساحلي و مصبي قرار گرفتند. در محدوده مورد مطالعه به علت وجود رودخانه اي دائمي و تشكيل زيستگاه هاي مصبي كه داراي تراكم و تنوع بالا از پرندگان و ساير گونه هاي جانوري و از جمله ماهيان كوچ رو از دريا به رودخانه براي عمل تخمريزي مي باشند، داراي حساسيت زيست محيطي بالايي مي باشند. از چهار گروه اصلي منابع مورد كاربري انسان، سه گروه شامل مكان هاي ساحلي با امكان دسترسي و استفاده تفريحي بالا، مناطق تحت مديريت، استخراج منابع در محدوده مورد مطالعه شناسايي شده اند.

Tonekabonis a city in north of Iran that located in the south coast of Caspian Sea. The Caspian Sea is the largest continental water body on earth and controversy still exists whether this water body should be referred to as a sea or as a lake. Environmental Sensitivity Index (ESI) maps can provide a concise summary of coastal resources that are at risk if an oil spill occurs nearby. Typical ESI map includes information for three main components: shoreline habitats classification, biological resources and human-use resources. Before shoreline classification can take place in the field, the following basic data set must be obtained and processed: base map, aerial photos, topographic map of shoreline. The analysis of ESI map showed that Tonekabon area could be considered a medium sensitive place for oil spills. Eight categories from main 10 categories are identified along with minor categories. This can be concluded after the comparison of the local sensitivity index with the standard sensitivity index of NOAA, on which about 84% of the study area has taken medium sensitivity rank (5, 6A, 6B) and the remaining areas have taken low (6%) to high (10%) ranks. The lowest ESI mapped was assigned to Fine- to medium-grained sand beaches (ESI 3A) and the highest to freshwater marshes (10B). Data was available about six main resources in Tonekabon area. These resources are birds, fishes, habitat (native/rare plants), invertebrate, marine mammals (seals), and reptiles. Fishing economy could be brought to a standstill by spilled oil.