بررسي عناصر مغذي (فسفر و نيتروژن) رسوبات در محدوده استقرار قفس هاي پرورش ماهي واقع در سواحل درياي مازندران (شهرستان كلارآباد)

Determination of sediment nutrients (Phosphorous and Nitrogen) in the cage fish culture area of Mazandaran coast (Kelarabad City

اين مطالعه به بررسي عناصر مغذي رسوبات در محدوده­ي استقرار قفس­هاي پرورش ماهي (قبل از ماهي دار كردن) واقع در سواحل درياي مازندران (كلارآباد) پرداخته است. نمونه­برداري رسوبات سطحي از پائيز 1390 تا تابستان 1391 در سه ايستگاه صورت پذيرفت. نمونه­ها پس از آماده­سازي (استخراج و عمل هضم) به ­روش استاندارد به‌وسيله دستگاه اسپكتروسكوپي اندازه‌گيري گرديدند. نتايج به‌دست‌آمده بيانگر كمتر بودن فرم­هاي معدني فسفر بوده و ميانگين سالانه سهم فسفر باقيمانده بيش از 50 درصد ثبت گرديد. در بين فرم­هاي معدني فسفر، درصد فسفر متصل به كلسيم به بيش از 60 درصد رسيد و سهم فسفر قابل‌دسترس كمتر از 40 درصد ثبت گرديد. همچنين فسفر متصل به آهن و فسفر جذب سطحي به ترتيب بيشترين و كمترين درصد را دارا بوده­اند به‌طوري‌كه ميزان اشكال مختلف فسفر در رسوبات به ترتيب Res.-P >Ca-P>Fe-P>Al-P>Adsorbed-P ثبت گرديد. سهم سالانه فرم ازت معدني تقريباً دو برابر فرم آلي بوده و در بين فرم­هاي معدني ازت، درصد آمونيم تقريباً بيش از چهار برابر نيترات ثبت گرديد. نتيجه اينكه، با توجه به شرايط دما، پتانسيل اكسيداسيون احياء،pH و با در نظر گرفتن نسبت فرم­هاي مختلف فسفر و ازت در رسوبات به آب عمقي مي­توان دريافت كه انتقال فسفر و ازت معدني از رسوب به ستون آبي بيشتر صورت مي­گيرد؛ بنابراين، با شروع فعاليت­هاي پرورش ماهي در قفس، ميزان فسفر و ازت در آب و رسوبات فزوني مي­يابد. متعاقب اين امر احتمال وقوع شكوفايي جلبكي به دليل بالا بودن فسفر و ازت رهاسازي شده به ستون آب از طريق اين مزارع پرورش ماهي، افزايش خواهد يافت. شايسته است كه استقرار قفس‌هاي پرورش ماهي در اين منطقه با توجه به شرايط عناصر مغذي در رسوبات با رويكرد احتياطي بيشتر و ابتدا به‌صورت پايلوت صورت پذيرد تا منجر به فاجعه زيست‌ محيطي نشود.

This study was conducted to determine phosphorous and nitrogen species at the surface sediment in the Mazandaran Coasts (Kelarabad City). Surface sediments samples were collected at three stations during autumn 2011 to winter 2012. All samples were prepared by digesting and extracting processes and then determined using spectroscopy instrument. Result showed that inorganic phosphorous was less than organic phosphorous, however, percent mean of residue-P which contain organic compounds and non-degradable compounds, was more than 50 percent. Percent of Ca-P was higher than 60, whereas Available-P was less than 40 percent. In addition, Fe-P and Adsorbed -P were registered maximum and minimum values among the bioavailable phosphorous, respectively. The order of different forms of phosphorous were registered Res.-P>Ca-P>Fe-P>Al-P>Adsorbed-P. Annual percent of TIN was two folds than TON and concentration of NH4/N was also four times than NO3/N. As a conclusion, the results revealed that main role of available-P adsorbed and desorbed were temperature, Eh and pH. Also, the form of NH4+/N was high percentage because of anaerobic condition of the sediment. According to high ratios of nitrogen and phosphorous of sediment to nitrogen and phosphorous of bottom water, it finds that released of those from sediment to water will be happened with high rate. Therefore, it is expected that the establishment of fish farming cages carried out more precautionary approach which not leads to increased algae bloom. It is appropriate that the establishment of fish farming cages carried out as a pilot to more precautionary approach which not lead to environmental disaster.