بررسي فلزات سنگين و ارتباط آن با برخي شاخص‌هاي زيست‌سنجي در عضله و آبشش ماهي سفيد (Rutilus frisii kutum) درياي خزر

هدف از انجام اين مطالعه، تعيين ميزان تجمع فلزات سنگين سمي (سرب، كادميوم، جيوه، آرسنيك و كروم) و غيرسمي (آهن، روي و مس) در بافت­هاي خوراكي (عضله) و غيرخوراكي (آبشش) ماهي سفيد (Rutilus frisii kutum) در سواحل جنوبي درياي خزر بود. نمونه­ گيري از ماهيان بالغ از 6 ايستگاه در سواحل جنوبي درياي خزر انجام گرديد. پس از انجام زيست­سنجي، جهت اندازه­گيري فلزات از بافت عضله و آبشش ماهيان موردمطالعه، از روش هضم با به‌كارگيري اسيد نيتريك استفاده شد. سپس فلزات سنگين آن‌ها با استفاده از دستگاه طيف‌ سنجي اتمي پلاسما (ICP-AES) اندازه­گيري گرديد. ميزان تجمع فلزات سنگين سرب، كادميوم، جيوه، آرسنيك، كروم، مس، آهن و روي در بافت عضله به ترتيب 22/6، 3، 4/5، 4/79، 227، 402، 10680 و 6843 (ميكروگرم­ بر كيلوگرم) و در بافت آبشش به­ترتيب فلز 2/50،0073/0، 8/4­، 3/14، 469، 405، 57400 و 21323 (ميكروگرم­ بر كيلوگرم) وزن خشك بود. نتايج نشان داد ميزان تجمع فلزات بين بافت­ها معني­دار و به‌صورت آبشش > عضله بود (05/0>P). براساس آزمون پيرسون بين ميزان تجمع فلزات آرسنيك و كادميوم با شاخص­هاي وزن و طول در بافت­هاي ماهي، رابطه مثبت معني­دار وجود داشت. بين ميزان تجمع فلز سنگين روي با فلزات سنگين جيوه، آرسنيك و مس­، همچنين فلز سنگين آرسنيك با سرب در بافت عضله­ي ماهي، رابطه مثبت معني­داري ديده شد. مقايسه تجمع فلزات سنگين در بافت عضله از حد مجاز اعلام‌شده توسط سازمان بهداشت جهاني در خصوص فلزات سنگين سرب، كادميوم، جيوه، آرسنيك، كروم، مس، آهن و روي به ­ترتيب 0/4، 0/2، 0/5، 0/2، 1/3، 10، 100، 100 (ميكروگرم برگرم) پايين­تر بود. بنابراين، ميزان تجمع فلزات سنگين در ماهي سفيد در حد بسيار پايين بوده و اين ماهي براي مصارف انساني سمي نمي­باشد.