استفاده از تكنيك‌هاي آمار فضايي جهت بررسي تغييرات زماني-مكاني غلظت كلروفيل a در خليج‌فارس

بررسي غلظت كلروفيل a (Chl-a) از ديدگاه علوم مختلف مرتبط با دريا نظير زيست‌شناسي دريا، محيط‌ زيست دريا، اقليم‌شناسي و اقيانوس‌شناسي داراي اهميت است. با بررسي و پايش اين پارامتر امكان شناسايي پديده‌هاي مهمي همچون شكوفايي جلبكي و فراجوشي فراهم مي‌شود. در اين مطالعه ابتدا داده‌هاي ماهواره‌اي غلظت Chl-a با دقت مكاني 05/0 درجه از پايگاه داده‌ NOAA و سنجنده MODIS Aqua به‌صورت ماهانه و طي سال‌هاي 2003 تا 2016 ميلادي براي خليج‌فارس تهيه گرديد و سپس توسط تكنيك‌هاي آمار فضايي موران جهاني و موران محلي موردبررسي قرار گرفتند. نتايج حاصل از تحليل موران جهاني حاكي از خودهمبستگي قوي و توزيع خوشه‌اي داده‌ها در هر چهارفصل بود كه در فصل زمستان از قوي‌ترين و فصل تابستان از ضعيف‌ترين خودهمبستگي برخوردار بودند. در ادامه جهت تشخيص نوع خوشه‌هاي فضايي و محل تشكيل آن‌ها از آماره موران محلي استفاده گرديد. نتايج اين تحليل بيانگر تعداد بيشتر خوشه‌هاي بالا-بالا (مقادير بالاي غلظت Chl-a) براي فصل زمستان نسبت به ساير فصل‌ها بود. با بررسي نقشه‌هاي خروجي از اين تحليل مشخص گرديد كه غلظت بالاي Chl-a در فصل‌هاي زمستان و بهار عمدتاً در امتداد سواحل شمالي خليج‌فارس و در فصل‌ تابستان اكثراً در امتداد سواحل جنوبي اين خليج شكل‌گرفته‌اند؛ اما در فصل پاييز غلظت بالاي Chl-a در امتداد تمامي سواحل منطقه ديده شد. خوشه‌هاي پايين-پايين (مقادير پايين غلظت Chl-a) نيز غالباً در نواحي مركزي خليج‌فارس تشكيل‌شده بودند. درمجموع مي‌توان بيان نمود كه تغييرات غلظت Chl-a در خليج‌فارس وابسته به جريانات سطحي دريا، ورودي رودخانه‌ها و شرايط اقليمي منطقه است