تأثير روش استخراج عصاره اندام هوايي گياه دارويي سرخارگل (Echinacea Purpurea L.) بر خاصيت ضد ميكروبي آن در تعدادي از باكتري‌هاي بيماري‌زا

Effect of Extraction Method on Antimicrobial Properties of Shoot Extract of Purple Coneflower (Echinacea Purpurea l.) Against Some Pathogenic Bacteria

زمينه و هدف: در سال‌هاي اخير بر استفاده از مواد طبيعي مانند اسانس‌ها و عصاره‌ها به جاي نگهدارنده‌هاي شيميايي در صنعت غذا تأكيد بيشتري شده است. هدف اصلي تحقيق حاضر تأثير روش استخراج عصاره اندام هوايي گياه دارويي سرخارگل بر خاصيت ضد ميكروبي آن در تعدادي از باكتري‌هاي گرم مثبت و گرم منفي مي‌باشد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه آزمايشگاهي در سال 1391 انجام گرفت. تركيب‌هاي فنلي عصاره سرخارگل از طريق روش خيساندن و امواج مايكروويو با حلال‌هاي آب، متانول 80% و استون استخراج و اندازه‌گيري شد. ميكروارگانيسم‌هاي مورد پژوهش باسيلوس سرئوس، ليستريا مونوسيتوژنز، اشرشياكلي، شيگلا ديسانتري و سودوموناس آئروژينوزا بودند. تجزيه آماري داده‌هاي آزمايش با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 15 و مقايسه ميانگين‌ها به روش آزمون چند دامنه‌اي دانكن انجام شد. يافته‌ها: عصاره متانولي در روش استخراج به كمك مايكروويو بيشترين ميزان تركيب‌هاي فنلي را به خود اختصاص داد، در حالي كه عصاره استوني كمترين ميزان تركيب‌هاي فنلي را در هر دو روش استخراج شامل شد. در مقايسه دو روش استخراج، عصاره‌هاي مايكروويوي در مورد هر سه حلال مورد آزمون كارايي استخراج بالاتري داشتند. در بررسي فعاليت ضد ميكروبي عصاره اندام هوايي سرخارگل، كمترين غلظت بازدارندگي و كمترين غلظت كشندگي در برابر باكتري‌هاي گرم مثبت باسيلوس سرئوس و ليستريا مونوسيتوژنز حاصل شد. سودوموناس آئروژينوزا مقاوم‌ترين باكتري نسبت به عصاره‌ها بود. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه در بيشتر موارد عصاره‌هاي مايكروويوي نسبت به عصاره‌هاي استخراج شده با روش خيساندن، فعاليت ضد ميكروبي بيشتري داشتند. بنابراين عصاره استخراج شده اين گياه به كمك امواج مايكروويو مي‌تواند به عنوان يك نگهدارنده مواد غذايي مطرح شود. با وجود اين انجام تحقيقات بيشتر در مدل‌هاي غذايي، اثرات ضد ميكروبي آن را آشكارتر خواهد كرد.

Background and Objective: In recent years, it is recommended to use natural materials like plant extracts and essences instead of chemical preservatives in food industry. The main objective of this study was to evaluate the antimicrobial activity of shoot extract of purple coneflower against some gram positive and gram negative bacteria. Materials and Methods: This Laboratory study was conducted in 2013. Two extraction methods (maceration and microwave-assisted) with three solvents (water, methanol 80% and acetone) were used to extract the phenolic compounds from purple coneflower shoot The micro-organisms investigated in this study were: Bacillus cereus, Listeria monocytogenes, Escherichia coli, Shigella dysenteriae and Pseudomonas aeruginosa. Experimental data were analyzed using ANOVA by the SPSS version 15 software and mean comparison were done using the Duncan's multiple range test. Results: The highest total phenolic content was related to the methanol extract produced by microwave-assisted extraction (MAE), whereas in both extraction methods, the lowest amount of phenolic was obtained by using acetone extract. Comparing the extraction methods showed that MAE had higher extraction efficiency in all three tested solvents. Regarding to antimicrobial activity of purple coneflower shoot extracts, the minimum inhibitory concentration and minimum bactericidal concentration were observed in gram positive bacteria (Bacillus cereus and Listeria monocytogenes). Pseudomonas aeruginosa was the most resistant bacterium against the extracts. Conclusion: The results showed that in most cases, the extracts obtained by MAE method had more antimicrobial activity in comparison to traditional method. In addition the microwave-assisted extract of this plant can be considered as a food preservative. However, more studies, such as examinations in food models are needed to unravel the antimicrobial effects of given