بررسي پتانسيل خورندگي و رسوب‌گذاري آب ‌شرب چاه ها و قنوات روستاهاي مجاور گسل رفسنجان در آبان و آذر سال 1392

Evaluation of Corrosion and Scaling Potential of Wells Drinking Water and Aqueducts in Rural Areas Adjacent to Rafsanjan Fault in During October to December 2013

زمينه و هدف: خورندگي آب منجر به افزايش غلظت فلزات سمي آب همچون آرسنيك، مس، سرب، كادميوم، روي، نيكل، آهن و منگنز مي‌شود. فلزات سمي در مصرف‌كنندگان آب ايجاد خطرات حاد بهداشتي مي‌نمايند. از طرفي رسوب‌گذاري آب منجر به مشكلات اقتصادي و تكنيكي مي‌شود. بنابراين هدف از اين مطالعه تعيين پتانسيل خورندگي و رسوب‌گذاري آب چاه‌ها و قنوات روستاهاي مجاور گسل رفسنجان كه مورد استفاده شرب قرار مي‌گيرد، است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه مقطعي در فاصله زماني آبان ماه تا آذر ماه سال 1392 انجام گرفت. در مجموع تعداد 120 نمونه آب از 22 چاه و 38 قنات روستاهاي مجاور گسل رفسنجان در دو مرحله به صورت نمونه‌برداري لحظه‌اي تهيّه گرديد. درجه حرارت، سختي كلسيم، خصلت قليايي، كل جامدات محلول وpH اندازه‌گيري شد. وضعيت پتانسيل خورندگي و رسوب‌گذاري آب‌ها با استفاده از شاخص خورندگي تعيين شد و داده‌ها به صورت آمار توصيفي گزارش گرديد. يافته‌ها: شاخص Langelier براي 90% چاه‌ها و 92% قنوات، مثبت بود و شاخص Rayznar براي 86% چاه‌ها و 84% قنوات كمتر از 7 بدست آمد. شاخص Aggressiveness، براي 86% چاه‌ها و 81% قنوات بالاتر از 12 بود و شاخص Pockurius، براي 64% چاه‌ها و قنوات كمتر از 6 بدست آمد. نتيجه‌گيري: بررسي شاخص‌هاي خورندگي نشان داد ، آب شرب چاه‌ها و قنوات روستاهاي مجاور گسل رفسنجان، تمايل به رسوب‌گذاري دارد، بنابراين، برنامه‌ريزي مناسب جهت جلوگيري از آسيب‌هاي اقتصادي و مضرات بهداشتي ضروري به نظر مي‌رسد.

Background and Objective: Water corrosion leads to increase in toxic metals concentration, such as arsenic, copper, lead, cadmium, zinc, nickel, iron and manganese in water. Toxic metals in water consumers cause acute health risks. Scaling water leads to economic and technical problems. Thus, The aim of this study was to investigate the corrosion and scaling potential of wells drinking water and aqueducts in rural areas adjacent to Rafsanjan fault. Materials and Methods: This cross-sectional study was performed during October to December in 2013. 120 water samples were totally taken through grab sampling in two stages from 22 wells and 38 aqueducts in rural areas adjacent to Rafsanjan fault. The temperature, calcium hardness, alkalinity, total dissolved solids, and pH were measured. The potential of corrosion and scaling of waters were analyzed using corrosion Indexes. Data were analyzed by descriptive statistics. Results: Langelier indexes for 90 percent of wells and 92 percent of aqueducts, were positive and 86 percent of wells and 84 percent of aqueducts of Rayznar index obtained less than 7. Aggressiveness index for 86 percent of wells and 81 percent of aqueducts was more than 12 and 64 percent of wells and aqueducts of Pockurius index was less than 6. Conclusion:, It was realized that wells and aqueducts drinking water in rural areas adjacent to Rafsanjan fault has scaling tendency by survey of corrosion indexes. Thus, it is necessary to stop economical loss and hygienic harms in order to maintaine water quality stabilization