ارزيابي تاثير مقياس مكان بر شدت دلبستگي به سه مقياس خانه، محله و شهر بر پايه دو متغير سن و جنسيت (نمونه موردي: شهرهاي تهران و ساري)

Evaluating the effect of place scale on the extent of place attachment in three spatial layers of home, neighborhood and city based on age and sex variables (Case study: Tehran and Sary cities)

دلبستگي به مكان، رابطه عاطفي مثبت ميان فرد و مكان است كه در شرايط مختلف نسبت به مكان­هاي مختلف شكل مي­گيرد. افراد ممكن است نسبت به خانه­، محله و يا شهري كه در آن ساكن هستند، سطوح مختلفي از دلبستگي را داشته باشند. عواملي چون ويژگي­هاي ساختاري محيط، جو اجتماعي حاكم بر آن و احساسات و خاطرات يك فرد در آن محيط، از جمله عواملي هستند كه بر شدت و يا ضعف اين احساس تأثيرگذار مي ­باشند. در همين ارتباط، پژوهش حاضر ميزان دلبستگي افراد نسبت به سه مقياس خانه، محله و شهر به عنوان سه مقياس مكاني تعريف كننده محل زندگي فرد، دلايل افزايش و يا كاهش دلبستگي به هر كدام از مقياس­هاي ياد شده و تأثير دو متغير سن و جنسيت افراد در اين خصوص را مورد بررسي قرار مي­دهد. به منظور تدقيق در يافته­ها، ساكنان دو شهر تهران و ساري با مقياس­هاي كالبدي و اجتماعي متفاوت به عنوان نمونه موردي انتخاب گرديد كه حجم نمونه در شهر تهران شامل 427 نفر و در شهر ساري شامل 306 نفر ارزيابي شد. در چارچوب نظري تدوين شده، عوامل تأثيرگذار بر دلبستگي به سه دسته عوامل كالبدي­، اجتماعي و احساسي تقسيم شدند. بر همين اساس سه پرسشنامه مجزا به منظور سنجش ميزان دلبستگي افراد نسبت به سه مقياس ياد شده تنظيم و در هر پرسشنامه، عوامل كالبدي، اجتماعي و احساسي كه در شكل­گيري دلبستگي به مقياس­هاي مورد نظر تأثيرگذارند، مورد سئوال قرار گرفت. داده ­هاي حاصل از پيمايش با استفاده از آزمون­هاي تحليل واريانس بين آزمودني، آزمون اندازه ­­هاي تكراري و تحليل واريانس مختلط با كمك نرم­افزار spss مورد تحليل قرار گرفت. نتايج به دست آمده حاكي از آن بود كه شدت دلبستگي افراد نسبت به هر كدام از سه مقياس مورد نظر براي ساكنان هر دو شهر تهران و ساري، متفاوت از يكديگر است. در اين ارتباط دلبستگي افراد به خانه ­شان در بالاترين سطح و دلبستگي آنها به محله در پايين­ترين سطح قرار دارد. همچنين عامل جنسيت در ميزان دلبستگي به مقياس­ هاي ياد شده تأثيرگذار نيست؛ اين در حالي است كه سن افراد عاملي تأثيرگذار در دلبستگي آنها به مكان­هاي مورد نظر به شمار مي­رود.