عوامل پيش‌بيني كننده خودآزمايي پستان بر اساس الگوي پرسيد در زنان داوطلب سلامت فعال شهرستان زرند

Breast Self – examination Predictors based on Precede Model: a study on female active health volunteers in Zarand City

سرطان پستان شايع‌ترين بدخيمي منجر به فوت زنان در سراسر جهان مي‌باشد‌. تأخير در تشخيص سرطان پستان هنوز يكي از علل اصلي مرگ‌ومير زنان بيمار است‌. خودآزمايي پستان يكي از روش‌هاي تشخيص زودرس سرطان پستان مي‌باشد. هدف از انجام اين مطالعه تعيين عوامل پيش‌بيني كننده خودآزمايي پستان در زنان داوطلب سلامت فعال بر اساس الگوي پرسيد بود. روش بررسي: در اين مطالعه توصيفي – تحليلي، كليه زنان داوطلب سلامت فعال مراكز بهداشتي زرند كه 110 نفر بودند وارد مطالعه شدند. داده‌ها به وسيله پرسشنامه محقق ساخته شامل دو بخش ويژگي‌هاي دموگرافيك و سازه‌هاي مدل پرسيد گردآوري شد و با روش‌هاي آماري توصيفي (شاخص‌هاي پراكندگي‌، مركزي ، فراواني و درصد) و تحليلي (رگرسيون لجستيك) در نرم‌افزار آماري SPSS نسخه 22 مورد تجزيه‌و‌تحليل قرار گرفتند‌. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه ميانگين سني شركت‌كنندگان 9/75±37/76 و 81/8 درصد آن‌ها متأهل بودند. از بين سازه‌هاي الگوي پرسيد عوامل مستعد كننده (خودكارآمدي1/46 = o‎r و آگاهي 1/3= OR) بيشترين پيش‌بيني كنندگي را داشتند. همچنين ارتباط معني‌دار آماري بين انجام خودآزمايي پستان با سطح تحصيلات ( 0/01=P)، سابقه خانوادگي ابتلا به سرطان پستان (0/02=P) و وضعيت تأهل (0/04 =P) وجود داشت. بحث و نتيجه‌گيري: از آنجايي كه عوامل مستعد كننده، مهم‌ترين عوامل پيش‌بيني كننده خودآزمايي پستان هستند، برنامه‌ريزان آموزش بهداشت در طراحي برنامه‌ها و مداخلات آموزشي بايد توجه بيشتري به افزايش خودكارآمدي و آگاهي زنان در زمينه خودآزمايي سرطان داشته باشند.

Background & Objectives: Breast cancer is still the most common malignancy leading to women mortality worldwide and late diagnosis of breast cancer is still one of the main causes of death in affected women. One of the ways of early detection of breast cancer is breast self – examination. The aim of this study was to determine predicting factors of breast self - examination in female active health volunteers of Zarand/ Iran based on Precede model. Methods: In this descriptive- analytical study, all participants of active heath volunteer program in health centers of zarand (110 women) were recruited. Data were collected using a researcher – made questionnaire consisted of two sections of demographic information and constructs of Precede model. Data were analyzed through SPSS22 and by using descriptive statistics (distribution and central tendency, frequency and percent) and analytic statistics (logistic regression). Results: Mean age of participants was 37.76 ± 9.75 years and 81.8 % of them were married. Among Precede constructs, predisposing factors (self-efficacy: OR=1.46 and knowledge: OR=1.30) had the highest predicting role. Performing breast self - examination showed significant relationship with level of education (OR=0.01), family history of breast cancer (OR=0.02) and marital status (OR=0.04). Conclusion: Since predisposing factors were the most important predicting factors for breast - self-examination, in planning health education programs, more attention should be paid to improving women's self - efficacy and increasing their awareness about breast self – examination.