نقش آيين‌هاي عاشورايي و برهه‌هاي پساعاشورايي در ارتقاي سلامت معنوي، از مجراي رفتارسازي هنجار مبتني بر آموزه‌هاي ديني: پيشنهاد يك الگوي عملي

The Role of Ashura rituals and post-Ashura days in spiritual health through promoting religious-oriented normal behavior: A practical model

سابقه و هدف: جوامع اسلامي، به­ويژه شيعيان براي بزرگ‌داشتن حماسه­ي عاشورا، فضاي متفاوتي را در ايام ماه محرم تجربه مي­كنند. فضايي كه در كنار به­پا­داشتن آيين­هاي عاشورايي متناسب با فرهنگ­هاي بومي، زمينه­ي مناسبي براي كاهش رفتارهاي ناهنجار و تثبيت رفتارهاي هنجار مبتني بر آموزه­هاي ديني و مذهبي فراهم مي­كند. به­طور قطع سياست­گذاران و متوليان فرهنگي جامعه مايل‌اند فضاي معنوي حاكم در ايام ماه محرم، در زمان­هاي ديگر نيز در جامعه زنده بماند و از اين رهگذر، بستر مناسبي براي ارتقاي سلامت معنوي از راه تثبيت رفتارهاي هنجار در جامعه ايجاد شود. روش كار: مؤلفان با نگاهي به آيين­هاي عاشورايي و تحليل آن بر مبناي الگوي فرانظري تغيير رفتار، تلاش داشته­اند راهكارهاي عملي روشني براي تحقق اين هدف در نظر بگيرند. در اين پژوهش همه‌ي موارد اخلاقي رعايت شده است. علاوه‌براين، نويسندگان مقاله هيچ‌گونه تضاد منافعي گزارش نكرده‌اند. يافته‌ها: بسته به شرايط زماني طي شده از آيين‌هاي عاشورايي، راهكارهاي مختلفي براي ايجاد و يا تثبيت رفتارهاي هنجار پيشنهاد مي‌شود؛ كه اين راهكارها مي­تواند به تثبيت رفتارهاي فردي و اجتماعي مطلوب در ميان افراد جامعه كمك كند. نتيجه‌گيري: اين مقاله­ با مروري بر بُعدهاي اين الگوي تغيير رفتاري و تطبيق آن با شرايط جامعه در ماه محرم، تلاش دارد براي اين منظور راهكار­ها­ي عملي معرفي كند.

Background and Objective: Islamic world especially Shia experience some different atmosphere in Muharram because of Ashura. This atmosphere can provide a proper field for reducing some maladaptive behaviors and stabilizing religious-based behaviors in society by setting up Ashura rituals in all cities. Surely cultural policy makers wish to remain this spiritual atmosphere for other times in order to improve spiritual health in people. Methods: In this regard, Authors try to provide some practical solutions through Ashura rituals and their analysis according to some behavioral models such as transtheoretical model of behavioral change. All ethical issues were observed. Moreover, the authors did not report conflict of interest. Results: several behavioral strategies may be offered according to time of interventions lasts from Ashura rituals. These solutions can lead to institutionalization of favorable and adaptive behaviors both in individual and social level. Conclusion: In this paper, it istried to introduce the practical solutions by reviewing the dimensions of behavior changes and matching them with the circumstances of society in Muharram.