مقايسه متغيرهاي محيطي و پوشش گياهي در رويشگاه هاي ممرز (Carpinus betulus) و كچف (C. × schuschaensis) در جنگل هاي نقيبده و مزده ساري و معرفي جامعه جديد كچف

A comparison of environmental and vegetation variables between Carpinus betulus and C. × schuschaensis stands in Naghibdeh and Mazdeh forests (Sari, Mazandaran) and introducing a new hornbeam association

سرده ممرز (Carpinus L. ) از تاكسون هاي متداول جنگل هاي معتدله نيمكره شمالي است كه سه گونه از آن (ممرز، لور و كچف) در جنگل هاي هيركاني انتشار دارند. اين گونه ها از عنصرهاي اصلي برخي از جوامع گياهي هيركاني به شمار مي-روند كه اغلب حضور قابل توجهي دارند. در اين پژوهش، ويژگي هاي محيطي و پوشش گياهي رويشگاه هاي كچف و ممرز در قسمت هايي از جنگل هاي حفاظتي منطقه نقيبده و مزده ساري مطالعه شد. داده هاي پوشش گياهي و برخي متغيرهاي محيطي با برداشت 46 قطعه نمونه ثبت و جمع آوري شدند. برداشت و تحليل داده هاي پوشش گياهي بر اساس روش براون-بلانكه انجام شد. براي طبقه بندي پوشش گياهي از TWINSPAN و براي تجزيه و تحليل پوشش گياهي در ارتباط با متغيرهاي محيطي از رسته بندي CCA استفاده شد. بر اساس نتايج TWINSPAN، پوشش گياهي مورد مطالعه به چهار گروه طبقه بندي شد كه به دو جامعه تعلق داشتند: Djazirei 1964 Querco castaneifolia-Carpinetum betuli و Zelkovo carpinifoliae-Carpinetum schuschaensis ass. nov. (جامعه جديد كچف-آزاد) با تركيب گونه هاي شاخص Carpinus × schuschaensis، Zelkova carpinifoliaو Pyrus boissieriana. متغيرهاي توپوگرافي و بافت خاك بين دو جامعه مذكور، اختلاف معني دار داشتند. به طوري كه جامعه اول در دامنه هاي به نسبت كم شيب (متوسط 41 درصد) با جهت جنوب غربي و خاك هايي با درصد سيلت بيشتر حضور داشت، اما جامعه دوم در دامنه هاي پرشيب (متوسط 74 درصد) با جهت جنوب شرقي و خاك هايي با درصد شن بيشتر مستقر شده بود. تاج پوشش جامعه دوم به طور معني داري بيشتر از جامعه اول بود. اين دو جامعه در اتحاديه Parrotio-Carpinion Djazirei 1964 قرار گرفتند.

The genus Carpinus is considered as a common taxon in the temperate forests of the northern hemisphere, of which three species (Carpinus betulus, C. orientalis and C.× schuschaensis) were reported from the Hyrcanian forests of Iran. These are the main species of a number of Hyrcanian plant associations and usually appear with a high frequency. In this research, vegetation and the environmental conditions of C. betulus and C.× schuschaensis habitats were studied at the protected areas of Naghibdeh and Mazdeh forests. Data was collected using 46 relevés. Data collection and analysis were performed according to the Braun-Blanquet method. TWINSPAN was used to classify and analyze the vegetation data, and CCA ordination was used for the species-environment analysis. Based on the results, the vegetation was classified into four groups belonging to two associations: Querco castaneifolia-Carpinetum betuli Djazirei 1964 and Zelkovo carpinifoliae-Carpinetum schuschaensis ass. nov. in which the characteristic species of the new association were Carpinus× schuschaensis, Zelkova carpinifolia and Pyrus boissieriana. The topographic and soil texture variables were significantly different between the two communities. The first association was distributed on fairly low-gradient slopes (41% in average) with southwest aspect and in the soils with a higher percentage of silt, whereas the second one was established on steeper slopes (74% in average) with southeastern aspect and in the soils with more sand. The canopy percentage of the second association was significantly higher than that of the first one. These two associations are placed in the Parrotio-Carpinion Djazirei 1964.