سازگاري و عملكرد گونه‌هاي صنعتي اكاليپتوس در استان بوشهر (دشتستان)

Investigation on adaptability and performance of industrial Eucalyptus species in Dashtestan, Bushehr province

پژوهش پيش‌رو با هدف بررسي سازگاري و عملكرد گونه‌هاي صنعتي اكاليپتوس در استان بوشهر انجام شد. نهال‌هاي يك‌ساله چهار گونه از اكاليپتوس شامل Eucalyptus camaldulensis Dehnh.، E. rubida H. Deane & Maiden، E. grandis W. Hill و E. saligna Sm. در ايستگاه تحقيقاتي شبانكاره شهرستان دشتستان در قالب طرح آماري بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تيمار و سه تكرار و تعداد 49 نهال در هر واحد آزمايش با فاصله كاشت 5×5 متر كشت شدند. عمليات آبياري و نگهداري نهال‌ها به مقدار مورد نياز انجام شد. در سال اول، زنده‌‌ماني نهال‌ها هر سه ماه يك‌بار و از سال دوم به بعد، يك‌بار در سال بررسي شد. همچنين، متغيرهاي قطر يقه، قطر برابر سينه، ارتفاع و قطر تاج نهال‌ها اندازه‌گيري شدند. پس از چهار سال نتايج نشان داد كه E. camaldulensis از نظر زنده‌ماني و صفات قطر يقه، قطر برابر سينه، مساحت تاج، حجم در هكتار و ميانگين رويش حجمي در سال نسبت به گونههاي ديگر عملكرد بهتري داشت و E. saligna در رتبه دوم قرار گرفت، به­طوري ‌كه تفاوت آن‌ها در سطح اطمينان 95 درصد معنيدار بود. همچنين، دو گونه ديگر يعني E. rubida وE. grandis به‌دليل تنشهاي خشكي و گرماي زياد در تابستان سال اول از بين رفتند. با توجه به نتايج اين پژوهش، كاشت E. camaldulensis در مناطق جنوبي كشور با آب‌وهوايي مانند استان بوشهر به‌همراه انجام پژوهش‌هاي بيشتر در مورد پروونانس‌هاي اين گونه پيشنهاد ميشود.

This research was carried out to study the adaptability and performance of four Eucalyptus spp. species in Bushehr province. For this purpose, one- year- old seedlings of four species, including Eucalyptus camaldulensis Dehnh, E. rubida H. Deane & Maiden, E. grandis W. Hill and E. saligna Sm. were planted under randomized complete blocks design, using 49 seedlings per plot at 5 × 5 m spacing at Shabankareh Research Station, Dashtestan, Bushehr province, in late February. All trees were irrigated, protected and enumerated each three months in the first year after plantation. Survived trees were counted and measured at the end of each year from second year on. Diameter at breast height (DBH), collar diameter, total height and crown diameter were measured to evaluate tree performance. Results showed that E. camaldulensis had the highest survival, height, DBH, crown area, standing stock volume and volume increment rates, followed by E. saligna. Application of Duncan test showed significant differences among species in terms of their survival and growth performance (α = 5%). Furthermore, E. rubida and E. grandis completely died at the end of first year of cultivation due to drought and high temperature stress in June and July. Based on these results, E. camaldulensis was suggested for plantation in similar sites in the south of Iran and further research was recommended.