تحليل زيبايي‌شناختي چل‌سروها

The aesthetic analysis of Chehel – Soroud

چل‌سرو يا چهل‌سرود ازجمله فال‌هاي بسيار متداول مردم لرستان است كه آن را به ­صورت دسته‌جمعي اجرا مي‌كنند. در هر تفأل، چهل بيت مد نظر است كه بيت چهلم، فال نيت‌شده را تفسير مي‌كند. در اين مقاله بر اساس منابع كتابخانه‌اي، كاركرد زيبايي‌شناختي پانصد بيت از چهل‌سروده‌ها كه به روش ميداني گردآوري شده، در دو بخش روساختِ «آواها، واژگان، موسيقي و صورخيال» و ژرف‌ساختِ «عاطفه، انديشه و معني» تجزيه و تحليل شده ‌است. دستاورد پژوهش نشان مي‌دهد در بخش روساخت «آواها»، حركت توأم با موسيقي را گاه با آرامش و گاه با خشونت در ابيات مي‌آفرينند. هم‌نشيني واژگان در تداعي عواطف و معني شعر نقشي مؤثر دارد. در پاره‌اي از ابيات، وزن و قافيه‌ ايراد دارد كه قابل اغماض است. موسيقي دروني ابيات به ترتيب، مرهون آرايه‌هاي واج­ آرايي، واژه‌آرايي و جناس است و موسيقي معنوي نيز به­ترتيب فراواني، ناشي از مراعات ‌نظير، حسن تعليل، اغراق و ... است. كنايه و سپس تشبيه در آفرينش صور خيال نقشي بسزا دارند. در بخش ژرف‌ساخت، از نظر عاطفي در فال‌هاي خوب، شور و هيجان توأم با شادي، ملموس است كه در فال‌هاي بد، به يأس مي‌انجامد. از نظر معني، به ترتيب فراواني، موضوعات عشق و دوستي؛ منابع طبيعي مانند كوه و درخت و...؛ اعتقادات مذهبي؛ و علائقي همچون شكار، دام­پروري، كشاورزي و.. در ابيات مشهود است.

Chehel-soroud is one of the most popular and current types of omen among Lorestan people which they perform collectively. In every presage, forty couplets are attributed to interpret the intended 40th couplet. In the present research and based on library resources, the aesthetic function of the 500 chehel-soroud couplets collected by the field method was analyzed in two parts of "Phones , Vocabulary, Musics and figures of speech " and the surface structure including Emotion, Thought and Meaning. The research findings showed that at surface structure of phones movement with music is sometimes created with serenity and sometimes with violence. The association of vocabulary plays a role in the association of emotions and the meaning of poetry. The association of vocabulary plays a role in the association of emotions and the meaning of poetry. In some parts of the verses, meter and rhyme are unacceptable, which is to some extent negligible. Internal music is due to figures like phonotactics , morphophonemics and pun. Spiritual musics in its turn is as a result of figures like Mora’at al nazir, Hossn-e- Ta’lil and hyperbole. Metonymy and assimilation play a key role in the creation of figures of speech. Emotionally, at deep structure level, good omens are accompanied by enthusiasm while sinister ones lead to despair. In terms of meaning and regarding the frequency , themes of love and friendship, natural resources such as mountains and trees, religious beliefs and interests such as hunting, breeding, agriculture etc. are evident in the couplets.