كليدواژه :
اعتراض , پيشامشروطه , قاجاريه , لطيفه
چكيده فارسي :
كثرت لطيفه سازي و بذله گويي مردم ايران به ويژه دربارۀ نخبگان حاكم در عصر قاجاريه، بررسي جايگاه آنها را در حيات سياسي توده ها، مهم جلوه مي دهد. اختصار و ايجاز و همچنين جاذبۀ ذاتي مطايبه، سبب انتشار سريع اين لطيفه ها در جامعه شده و از آنها ابزاري كارآمد در منازعات سياسي توده ها ساخته است.پرسش اينجاست كه اين لطيفه ها به دنبال خدشه دار كردن كدام يك از بخش هاي روايت رسمي حكومت بودند و پيرو آن كدام يك از ساحت هاي سلطه را نفي مي كردند؟ فرض ما بر اين است كه در ميان اين
لطيفه ها، آنهايي كه دربارۀ اقتدار حكومت و نيز سيادت ذاتي اجزاء آن بر عامۀ مردم، مناقشه مي كردند، جايگاه ويژه اي دارند. در لطيفه هايي كه اقتدار حكومت را نفي مي كردند شاهد نافرماني صريح نمايندۀ عامه در برابر نمايندۀ حكومت هستيم كه با موفقيت نمايندۀ مردم به پايان ميرسد و در لطيفه هايي كه با ادعاي برتري ذاتي نخبگان حاكم مقابله
مي كردند ضعفهاي شخصيتي فرادستان برجسته مي شد تا تصويري كه روايت رسمي از آنها به عنوان موجوداتي فراانساني ساخته بود مخدوش شود. مردم با بهره بردن از اين لطيفه ها به صورت همزمان سلطۀ مادي و منزلتي ارباب قدرت را به چالش مي كشيدند و در اين ميان، تلاش آنها بيشتر بر خنثاسازي سلطۀ منزلتي متمركز بود. چارچوب نظري پژوهش، نظريۀ «روايت هاي نهاني» جيمز سي. اسكات است كه تلاش كرده است مقاومت توده ها را در دوره هايي كه بدون اعتراض آشكار به نقد قدرت مي پردازند تبيين كند. پيش از اين، پژوهشي كه به تحليل لطيفه هاي سياسي عصر پيشامشروطه پرداخته باشد، منتشر نشده است.
چكيده لاتين :
The abundance of Iranian jokes, especially about the elite governors
of the Qajar era, is important to examine their position in the political
life of the mass. Conciseness and irony, as well as the inherent
attraction of humor, have fostered the spread of these jokes in society
and made them an effective tool in the political struggle of the mass.
The question is whether these jokes seek to disrupt one of the official
narrative sections of the government and which areas of domination
have been denied? Our hypothesis is that among these jokes, the ones
that challenged the authority of the state and the inherent nature of its
components for the general public have a special place. In the case of
jokes denying the authority of the state, there is a clear disobedience
of the mass representative to the representative of the government,
which leads to the success of representative of the mass, and in the
jokes that confront the claims of superior elites, significant personal
weaknesses were observed. Simultaneously by this jokes, people
challenged the domination of power and dignity, and their efforts were
aimed more at neutralizing domination. The theoretical framework of
research is based on the theory of "hidden narratives" by James C.
Scott, who tried to explain the resistance of the mass to openly
criticize power without protest. So far, no research has been done to
analyze the political jokes of the pre-constitution period.
