كليدواژه :
ساختار قدرت , قدرت , خانواده , قصه هاي عاميانه
چكيده فارسي :
از ميان انواع مختلف ادبيات شفاهي، قصه و افسانه به دليل داشتن درون مايۀ غني قابليت بررسي خاستگاه و جلوه هاي مردم شناختي، جامعه شناسي، روانشناسي و ... را دارد. برخي جامعه شناسان بر اين باورند كه دانستههايشان دربارۀ نهاد خانواده در گذشتۀ ايران بسيار ناچيز است؛ بنابراين داستان به ويژه داستان هاي عاميانه مي تواند روشنگر بخش هايي از زندگي اجتماعي گذشته باشد كه از چشم جامعه شناسان دور مانده است. يكي از موضوعات مورد توجه در مطالعات جامعه شناسي در نهاد خانواده، موضوع قدرت است. شناخت شيوه هاي توزيع قدرت در خانواده در دوره هاي گذشته نشان دهندۀ بسياري از تحولات اجتماعي است. در اين مقاله ساختار قدرت، شيوه هاي اعمال آن و نوع مقاومت در برابر قدرت و همچنين منابع توليد قدرت در روابط خانوادگي در 93 قصۀ عاميانه به روايت فارس به شيوۀ تحليل محتوا بررسي شده است با اين هدف كه روشن شود ساختار قدرت در خانواده در قصه هاي عاميانه چگونه است. نتيجۀ اين پژوهش نشان مي دهد ساختار قدرت در خانواده سلطه گرايانه و بيشتر از نوع سلطۀ پدر در ارتباط با فرزند است. در روابط زن و مرد علاوه بر تسلط، ارتباط صميمي و مشروع ديده مي شود كه زنان بر اساس ايدئولوژيهاي سنتي، قدرت مرد را حتي در روابط صميمي ميپ ذيرند. شيوه هاي اعمال قدرت بيشتر مجبورسازي، اما نوع مقاومت به ويژه مقاومت دختران در برابر سلطه، فعالانه و مقاومت پسران در ارتباط با پدر به دلايلي منفعلانه است. در ميان منابع توليد قدرت در خانواده باورهاي جنسيتي، منابع اقتصادي- اجتماعي، درايت به ويژه درايت فرزند و حيله بيشترين سهم را دارند.
چكيده لاتين :
Among the various types of oral literature and due to their richness,
tales and myths have the ability to examine the origin and effects of
anthropology, sociology, psychology, etc. Some sociologists believe
that their knowledge of the institution of the family in Iran's past is
negligible. Therefore, history, especially folktales, can illuminate parts
of social life that are far from the eyes of sociologists. The question of
power is one of the subjects of interest in sociological studies in
family institution. Understanding the distribution of power within the
family in past periods represents a lot of social change. In this article
and in order to examine the power structure within folklore tales; the
structure of power, its methods of action and the type of resistance in
front of power, as well as the sources of power production in family
relationships, were examined in 93 kinds of folk narrative using
content analysis approach. The results showed that the power structure
in family is highly dominant and is represented in terms of paternity in
relation to the child. In relations between men and women, in addition
to domination, there is an intimate and legitimate relationship that
women accept based on traditional ideologies, the power of men even
in intimate relationships. The methods for exercising more power are
forced, but the type of resistance, especially girls 'resistance to
domination, and boys' active resistance to the father for passive
reasons are evident. Gender-related beliefs, socio-economic resources
and tips, such as the child's tone and hints, are among the sources of
energy production in the family.
