اثرات كاشت گياهان پوششي بر جمعيت علف هاي هرز، خصوصيات زراعي و عملكرد گل و بنه زعفران(.Crocus sativus L)

Effects of cover crops on weeds density, agronomic characteristics, flower and corm yield of saffron (Crocus sativus L.)

به منظور ارزيابي عملكرد گل و بنه زعفران و نيز جمعيت علف‌هاي هرز در مزرعه زعفران تحت تأثير برخي گياهان پوششي، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در سال زراعي 93-1392 در سه تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل شش گونه گياه پوششي جو، شبدر ايراني، شنبليله، خلر، كلزا و منداب و تيمار شاهد بود. نتايج تجزيه واريانس حاكي از اثر مثبت و معني‌دار گياهان پوششي بر تمامي شاخص‌هاي موردمطالعه بود. بيشترين تعداد گل در واحد سطح (23 عدد در متر مربع)، وزن تر گل (88/61 كيلوگرم در هكتار) و وزن خشك كلاله (990/0 كيلوگرم در هكتار) در شرايط كشت گياه پوششي كلزا مشاهده شد و در ارتباط با وزن خشك كلاله زعفران، تيمار شاهد 41 درصد در مقايسه با كشت انواع گياهان پوششي برتري داشت. علاوه بر اين، حداكثر وزن كل بنه‌هاي دختري و وزن بنه‌هاي دختري بدون فلس در هر كلون در شرايط عدم كشت گياه پوششي و پس از آن در شرايط كشت گياه كلزا مشاهده شد. كشت گياهان پوششي نيز به‌طور متوسط 17 درصد در مقايسه با تيمار شاهد در خصوص تعداد بنه‌هاي دختري در هر كلون برتري نشان داد. با اين وجود كمترين مقدار تمامي خصوصيات كمي گل و بنه زعفران در شرايط كشت جو بدست آمد. نتايج بيانگر آن بود كه اگرچه در بين تيمارهاي گياه پوششي، حداكثر مقدار تمامي ويژگي‌هاي مربوط به گل و بنه زعفران به ترتيب متعلق به خانواده شب بو، بقولات و گندميان بود، اما كمترين تعداد علف‌هاي هرز به ترتيب به خانواده‌هاي گندميان، شب بو، بقولات و در نهايت تيمار شاهد اختصاص يافت. بنابراين، نتايج حاكي از عدم برتري كشت گياهان پوششي بجز گياه پوششي كلزا در مقايسه با شاهد در خصوص بهبود شاخص‌هاي گل و بنه زعفران بود.

This experiment was conducted in order to study the effect of cover crops on weeds population, flower and corm yield of saffron. The experiment was carried out based on Randomized Complete Block Design with three replications at the Research Station, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, in 2013-14. The treatments included six cover crops: barely (Hordeum vulgare), persian clover (Trifolium resupinatum), fenugreek (Trigonella Foenum – Graecum L.), grass pea (Lathyrus sativus), rapeseed (Brassica napus) and arugula (Eruca sativa) and control. The results of analysis of variance showed that the effect of cover crops was significant on all of the studied properties. The maximum flower number (23.m-2), flower fresh weight (61.88 kg.ha-1) and stigma dry weight (0.990 kg.ha-1) were observed in the planting of rapeseed. The stigma dry weight at the control treatment was 41% more than planting a different kind of cover crops. Furthermore, the highest total weight of replacement corms and replacement corms weight without tunic per clone were obtained at the control and then planting of rapeseed as a cover crop. The number of replacement corms per clone among cover crop treatments was about 17% more than that of control. However, the lowest amount of all parameters of flower and corm of saffron were obtained for arugula, Fabaceae species and barely cover crop treatments. Meanwhile, the minimum amount of weed density was observed for barely, arugula, Fabaceae species cover crops treatments and control. Therefore, the results indicated that control and rapeseed as a cover crop treatments had better effects on the flower and corm parameters of saffron.