مطالعه امكان توليد آفلاتوكسين B1 در زعفران و محصولات حاصل از آن

A study on the possibility of production of aflatoxin B1 in saffron

زعفران از با ارزش‌ترين محصولات دارويي استان‌هاي خراسان­رضوي و جنوبي است كه در تمام مراحل برداشت، انتقال و انبارداري ممكن است به گونه‌هاي مختلف قارچ Aspergillus آلوده گردد. يكي از توكسين­هاي ناشي از اين آلودگي، آفلاتوكسينB1 است. اين پژوهش با هدف بررسي توليد اين توكسين توسط قارچ Aspergillus flavus در مراحل مختلف برداشت، انتقال و انبارداري زعفران صورت گرفت. بافت‌هاي خشك و مرطوب زعفران و بافت‌هاي برنج آغشته شده به عصاره زعفران، با A. flavusتلقيح گرديده و توليد آفلاتوكسين در آن‌ها به روش كروماتوگرافي TLC بررسي گرديد. قارچ آسپرژيلوس توانست در شرايط مختلف اين پژوهش، تمام بافت‌هاي تلقيح شده را آلوده نمايد. مقادير مختلف آفلاتوكسينB1 در تيمارهاي مختلف به‌ استثناي زعفران‌هاي نگه‌داري شده در شرايط خشك (شاهد)، توليد گرديد. در بافت‌هاي برنج آغشته به عصاره زعفران نيز آفلاتوكسين B1توليد گرديد ولي ميزان آن نسبت به تيمار برنج بدون زعفران، كمتر بود. بر اساس نتايج اين پژوهش، بافت‌هاي زعفران به‌سرعت در شرايط گرم و مرطوب به گونه‌هاي مختلف آسپرژيلوس آلوده مي‌گردند. زعفران خشك و مرطوب تلقيح شده با قارچ آسپرژيلوس، پس از مدتي حاوي مقدار زيادي آفلاتوكسين بود. ميزان آفلاتوكسين توليدي در بافت‌هاي زعفران، ارتباط مستقيم با رطوبت محيط و بافت داشت. با افزايش رطوبت، آلودگي بافت به قارچ بيشتر و توليد توكسين نيز افزايش يافت. آغشته كردن موادغذايي به زعفران هرچند ميزان توليد آفلاتوكسين B1 را كاهش داد ولي توليد آن را متوقف نكرد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه بسته‌بندي زعفران قبل از خشك شدن كامل بافت يا نگه‌داري آن‌ها در شرايط رطوبت بالا، خطر آلودگي به قارچ A. flavus و توليد آفلاتوكسين در آن‌ها را افزايش مي‌دهد.

Saffron is the most important medicinal plants in the Khorasan Razavi and South Khorasan provinces, Iran. Aspergillus species can infect saffron tissues during harvesting, storage and transportation. Aflatoxin B1 is one of the important carcinogenic mycotoxin which is produced by Aspergillus species in saffron tissues. This study was carried out in order to investigate the production of aflatoxin B1 in saffron tissues from farm to food by TLC chromatography during the year 2015. Wet and dry saffron tissues and rice grains (with and without saffron extract) were inoculated with Aspergillus flavus spore suspensions. Production of Aflatoxin B1 in inoculated tissues was investigated by the TLC chromatography method. The results showed that the wet leaves and rice grains were infected with Aspergillus species very quickly. However, this process was very slow in dry tissues. Aflatoxin B1 was detected in all of the tested samples. The amounts of Aflatoxin B1 in the wet saffron tissues and rice grains were more than those found in dry tissues and saffron rice, respectively. The amount of Aflatoxin B1 had a direct correlation with moisture in the environment and the tissues. The contamination of the tissues and production of AflatoxinB1 were increased with increasing the amount of moisture. The results showed that the packaging of saffron before complete drying of its tissue or storing it in conditions with high humidity can increase the risk of infection with the Aspergillus species and production of Aflatoxin B1 in them. Based on our data, saffron can reduce Aspergillus infection and aflatoxin B1 production but not inhibit it. Saffron extract reduces Aspergillus infection and Aflatoxin B1 production in food and grains.