بررسي روابط منبع و مخزن در زعفران با استفاده از ضرايب همبستگي در سطوح مختلف آبياري و تغذيه

Study of the relations of sink and source in saffron by means of correlation coefficients under different irrigation and fertilization levels

به‌منظور بررسي رابطه منبع و مخزن بين برگ و بنه زعفران، آزمايشي به‌صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سال‌هاي 1392و 1393 در يك مزرعه آزمايشي واقع در شهرستان اشكذر يزد به اجرا درآمد. در اين آزمايش سطوح آبياري شامل 100%، 75% و 50% نياز آبي و تيمار مديريت كودي شامل شاهد، 10 تن در هكتار كود دامي يا ورمي‌كمپوست به‌صورت توزيع روي سطح خاك، 5 و 10 تن در هكتار ورمي‌كمپوست به‌صورت رديفي در زير رديف‌هاي كاشت، 10 ليتر در هكتار هيومستر سفرون در يك نوبت و در دو نوبت پس از گلدهي بودند. ضريب همبستگي پيرسون بين داده‌هاي حاصل از طول برگ با وزن بزرگ‌ترين بنه‌ به‌دست آمده در پايان سال اول محاسبه و منحني تغييرات اين ضرايب برحسب زمان رسم گرديد. نتايج نشان داد كه تا حدود 40 روز پس از سبز شدن، ضريب همبستگي كاهش و پس از آن افزايش مي‌يابد. ضريب همبستگي از حدود 80 روز پس از سبز شدن، به حداكثر مقدار رسيد و تا پايان دوره رشد تقريباً ثابت ماند. همچنين بيشترين عملكرد بنه با مصرف 10 تن در هكتار ورمي‌كمپوست به‌صورت رديفي در زير رديف‌هاي كاشت به‌دست آمد. از بين تيمارهاي آبياري نيز بهترين نتايج در آبياري كامل (عدم اعمال تنش آبي) حاصل شد.

Saffron is the main medicinal plant of Iran. In order to study the relations of sink and source between saffron leaves and corms, a split plot experiment was conducted on the basis of complete randomized block design with three replications in a field in the Ashkezar city of Yazd province during 2013-2014. The main plots and sub plots were irrigated with three levels (100%, 75% and 50% of ETc) and the fertilization management methods including control (without any fertilizer or manure), applying 10 t/ha cow manure, 10 t/ha vermicompost by spreading, 10 t/ha vermicompost buried under planting corm rows, 5 t/ha vermicompost buried under planting corm rows, or spraying 10 l/ha Humaster Saffron fertilizer for 1 or 2 times after flowering. The Pearson correlation coefficients were calculated between leaf length in every measuring stage and the weight of biggest corm at the end of the first year (as daughter corm). The results showed that correlation coefficients were decreased until 40 days after emergence and then increased. The highest correlation coefficient reached around 80 days after emergence and followed until the end of the growth period. The best corm yield was reached for 10 t/ha vermicompost buried under planting corm rows. Also under different irrigation regimes, the best results were obtained through full irrigation treatment.