تأثير پرايمينگ هورموني و وزن بنه بر عملكرد گل و خصوصيات بنه‌هاي دختري زعفران در سال اول

The Effect of hormone priming and corm weight on the yield of flowers and characteristics of daughter corms of saffron in the first year

زعفران يكي از مهم‌ترين محصولات كشاورزي و دارويي ايران است كه نقش مهمي در صادرات غيرنفتي دارد. با وجود اين‌كه ايران بيش‌ترين سطح زير كشت را دارا مي‌باشد ولي ميزان عملكرد آن در مقايسه با توليد جهاني اندك است. اين پژوهش به‌منظور بررسي عملكرد گل و خصوصيات كمّي بنه­هاي دختري زعفران تحت تأثير پرايمينگ تنظيم‌كننده‌هاي رشد گياهي و دو اندازه مختلف بنه به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در چهار تكرار، تحت شرايط گلداني در مزرعه تحقيقاتي پرديس ابوريحان- دانشگاه تهران اجرا شد. بنه‌هاي بزرگ (10-8 گرم) و كوچك (5-3 گرم) مادري زعفران با اسيدجيبرليك‌ (GA3)، سايتوكينين (BA) و اكسين (IBA) با غلظت ppm250 به صورت مجزا و قبل از كاشت پرايمينگ هورموني شدند. صفاتي از قبيل زمان شروع گلدهي، تعداد و عملكرد گل، وزن‌تر گل، وزن‌تر و خشك كلاله، تعداد و وزن بنه‌هاي دختري حاصل از بنه­هاي مادري اندازه‌گيري شدند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه كاربرد بنه بزرگ با وزن 8 الي 10 گرم در مقايسه با بنه كوچك در تمام صفات به‌جز شروع گلدهي در سطح احتمال 1% تفاوت معني‌دار دارد. كاربرد هورمون سايتوكينين در مقايسه با شاهد براي تمام صفات به‌جز آغاز گلدهي و وزن بنه‌هاي دختري در سطح احتمال 1% تفاوت معني‌دار نشان داد. كاربرد هورمون جيبرلين نيز گلدهي را تسريع نمود و در كورم مادري بزرگ وزن بنه‌هاي دختري را 56% نسبت به شاهد افزايش داد و با شاهد در سطح احتمال 1% اختلاف معني‌دار داشت. اكسين (IBA) در صفت تعداد گل با شاهد اختلاف معني­دار نداشت و براي ساير صفات نيز باوجود اينكه از شاهد بهتر بود، با دو تيمار BA و GA3 داراي اختلاف معني­دار بود. بطوركلي نتايج نشان داد كه كاربرد بنه مادري بزرگ به‌همراه پرايمينگ هورموني آنها با استفاده از BA و GA3 عملكرد گل و بنه زعفران را در سال اول بهبود خواهد بخشيد.

Saffron is one of the most important crops and medicinal plants in Iran and plays an important role in non-oil exports of the country. Although Iran has the largest area under cultivation of saffron, its yield is low compared with global production. The main objective of this study is to investigate the yield of flowers and quantitative characteristics of daughter corms under the effects of application of plant growth regulators priming and two different corm sizes. A factorial experiment arrangement in RCBD with four replications was conducted, under the terms of pot at the College of Aburaihan-University of Tehran, Iran during 2015. Small (3-5g) and large (8-10g) mother corm sizes were hormonal priming by gibberelic acid (GA3), cytokinin (BA), auxin (IBA) with 250 ppm concentration and before cultivation. The start of flowering, number and flowers yield, fresh weight of flower, fresh and dry weight of stigma, number and weight of daughter corms per mother corms were measured. The results showed that in all traits except the start of flowering large corms weighing of 8 to 10 g were cultivated in comparison with small corms and this was significant at the 1% level. Application of cytokinins hormone in comparison with control for all traits except the start of flowering and weight of daughter corms showed a significant difference at 1%. Application of gibberellic acid hormone treatment also accelerated flowering. In addition, it increased the weight of daughter corms by 56% in large mother corms compared to control and this had a significant difference from control at 1%. Auxin (IBA) in the number of flowers had no significant difference with control and also in other traits, although IBA was better than control, with both BA and GA3 treatments had a significant difference. The results indicated that the use of large mother corms with hormonal priming with BA and GA3 will improve flower and corm yield in the first year.