اثر مديريت تغذيه بر عملكرد گل و كلاله زعفران (.Crocus sativus L)

Effects of nutrition management on saffron (.Crocus sativus L) stigma and flower yield

اين تحقيق باهدف مطالعه نقش سطوح مختلف عناصر غذايي و محلول­پاشي آهن در بهبود عملكرد گل و كلاله زعفران (Crocus sativus L.) در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه فردوسي مشهد در سال‌هاي زراعي 93-90 به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. در اين پژوهش تأثير سطوح مختلف كودهاي شيميايي نيتروژن، فسفر و پتاسيم (NPK) در سه سطح (0-0-0، 30-15-30 و60-30-60)، ورمي­كمپوست در دو سطح (صفر و 4 تن در هكتار)، اسيد­هيوميك در دو سطح (صفر و 5 كيلوگرم در هكتار) و محلول­پاشي آهن در دو سطح (صفر، 08/0 ميكرو مول) بر خصوصيات كمي گل و كلاله شامل تعداد گل، وزن­تر، وزن خشك گل، وزن­تر و وزن خشك كلاله گياه زعفران به مدت دو سال موردمطالعه قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثرات اصلي فاكتورهاي آزمايش بر صفات كمي گل و كلاله گياه زعفران معني­دار بود و باعث افزايش اين صفات شد. بين سطوح مختلف كود شيميايي اختلاف معني­داري مشاهده شد و بالاترين سطح (60-30-60) در مقايسه با ساير سطوح بيشترين تأثير را بر تعداد گل (m2165) و وزن خشك كلاله (g.m-216/1) داشت. اثر متقابل كود شيميايي با هر يك از فاكتورهاي ورمي­كمپوست، اسيد­هيوميك و محلول­پاشي آهن معني­دار بود و موجب بهبود تعداد گل در واحد سطح گرديد و وزن خشك كلاله را در مقايسه با شاهد به ترتيب به ميزان 3/3، 1/3 و 7/2 درصد افزايش داد. اثر متقابل 3 گانه اسيد­هيوميك، ورمي­كمپوست و كودشيميايي بر وزن خشك كلاله در واحد سطح معني­دار بود به‌طوري‌كه بالاترين سطح كود شيميايي (NPK) (60-30-60) به همراه ورمي­كمپوست و اسيد­هيوميك بالاترين وزن خشك كلاله (g.m-24/1) را ايجاد كرد. اثر متقابل چهارگانه شامل سال، ورمي­كمپوست، كود شيميايي NPK و محلول­پاشي آهن بر وزن خشك گل و همچنين وزن­تر و خشك كلاله معني­دار بود (p≤0.05) ، به‌طوري‌كه وزن خشك كلاله در مقايسه با شاهد بهبود يافت. صفات كمي گل و كلاله در سال دوم در مقايسه با سال اول بيشتر بود.

The current study investigates the effects of different levels of nutrient and Fe foliar application on stigma and flower yield of saffron. A field experiment was conducted as a factorial layout based on complete randomized block design with three replications at the Agricultural Research Station, the Ferdowsi University of Mashhad, Iran in 2012-2014. The experimental factors included chemical fertilizer (NPK) at three levels (0-0-0, 30-15-30, 60-30-60 kg.ha-1), vermicompost at two levels (0, 4 t.ha-1), humic acid at two levels (0, 5 kg.ha-1) and two levels of Fe foliar spraying concentration (0, 0.08 µmol). The number of flower, fresh and dry weight of stigma and flower yield were determined for two years. The results of analysis of variance revealed that the studied experimental factors had a significant effect on quantitative traits of saffron flowers and stigma. There was a significant difference between the chemical fertilizer levels on flower number and stigma dry weight. The highest flower number (165.m-2) and stigma dry weight (1.16 g.m-2) were obtained in the NPK fertilizer (60-30-60) treatment. Moreover, the interaction between chemical fertilizer and other factors was significant and led to the improvement of the number of flowers and stigma dry weight per unit of area. Stigma dry weight increased in vermicompost, humic acid and Fe foliar application compared with control (3.3 1.3 and 2.7 percent, respectively). However, two-way interaction of factors did not affect the number of flower.m-2. In addition, the three-way interaction of humic acid, vermicompost and chemical fertilizer significantly affected stigma dry weight.m-2. Four-way interaction of all studied factors including year, vermicompost, chemical fertilizer and Fe foliar spraying were significant on flower dry weight and stigma fresh and dry weight per unit area when compared with control (p≤0.05). Quantitative traits of flower and stigma in the second year improved in comparison with the first year. The interaction effects between year and chemical fertilizer was significant on the traits that were studied.