پديد آورندگان :
شريعتمداري، زكيه دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , شور، محمود دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , رضواني مقدم، پرويز دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , تهراني فر، علي دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , احمديان، احمد دانشگاه تربت حيدريه - گروه توليدات گياهي و پژوهشگر پژوهشكده زعفران
كليدواژه :
وزن خشك كلاله , وزنتر گل , قطر بنه , شاخص برداشت كلاله , تعداد گل
چكيده فارسي :
ه‌منظور ارزيابي ويژگي‌هاي بنه دختري و عملكرد زعفران (Crocus sativus L.) در پاسـخ بـه كودهـاي آلـي و شيميايي آزمايشي طي دو سال زراعي 93-1392 به‌صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شهرستان زاوه اجرا شد. فاكتور اول شامل كودآلي در 6 سطح (كود گوسفندي (10 تن در هكتار)، كود گاوي (30 تن در هكتار)، ورمي كمپوست (6 تن در هكتار)، كود مرغي (5 تن در هكتار)، كمپوست زباله شهري (9 تن در هكتار) و شاهد) و فاكتور دوم كود شيميايي در دو سطح (مصرف كود شيميايي (نيتروژن و فسفر به ترتيب 100 كيلوگرم در هكتار اوره و 80 كيلوگرم در هكتارسوپر فسفات تريپل) و عدم مصرف كود شيميايي) بود. صفات مورد بررسي در اين پژوهش صفات كمي بنه‌هاي دختري در سال كشت و صفات گل در سال دوم كشت بود. شاخص‌هاي مورد ارزيابي شامل وزن كل بنه در واحد سطح، متوسط تعداد جوانه‌ها در هر بنه، قطر بنه و تعداد بنه‌هاي دختري به تفكيك در گروههاي وزني، تعداد گل، وزنتر گل، وزنخشك كلاله و خامه در مترمربع و شاخص برداشت كلاله بود. مقايسه ميانگين اثرات متقابل تيمارهاي موردمطالعه نشان داد كه بيشترين و كمترين تعدادكل بنه به ترتيب در تيمار شاهد + مصرف كودشيميايي (228 بنه در مترمربع) و در تيمار كود مرغي + عدم مصرف كودشيميايي (177 بنه در مترمربع) مي‌باشد. بيشترين و كمترين وزنكل بنه (به ترتيب 67/1875 و 27/1623 گرم در مترمربع) و متوسط وزن بنه (به ترتيب 94/10 و 75/7 گرم در مترمربع) و متوسط قطر بنه (به ترتيب 3 و 72/2 سانتيمتر) و متوسط تعداد جوانه (به ترتيب 8 و 33/1 جوانه در هر بنه) بهترتيب در تيمار كود مرغي + عدم مصرف كود شيميايي و تيمار شاهد + با مصرف كود شيميايي به‌دست آمد. تيمار شاهد + با مصرف كودشيميايي بيشترين درصد بنه در گروه وزني كمتر از 4 گرم (64/12 درصد) و 1/4 تا 8 گرم (31/10 درصد) را به خود اختصاص داد. بيشترين درصد بنه در گروه وزني 1/8 تا 12 گرم (77/16 درصد)، درصد بنه در گروه وزني 1/12 تا 16 گرم (10/18 درصد) و بيشتر از 1/16 گرم (38/31 درصد) در تيمار كود مرغي + بدون مصرف كودشيميايي به‌دست آمد. نتايج مقايسه ميانگين اثرات متقابل تيمارهاي موردمطالعه برويژگي‌هاي گل زعفران نشانداد بيشترين و كمترين تعداد گل (بهترتيب 142 و 56 گل در مترمربع)، وزنتر گل (به ترتيب 20/50 و 60/17 گرم در مترمربع)، وزن خشك خامه (بهترتيب 405/0 و 169/0 گرم در مترمربع)، وزن خشك كلاله (بهترتيب 685/0 و 080/0 گرم در مترمربع) و شاخص برداشت كلاله (به ترتيب 0082/0 و 0011/0) درنتيجه مصرف كود مرغي + عدم مصرف كود شيميايي و تيمار شاهد + مصرف كودشيميايي حاصل شد. نتايج نشان داد عملكرد گل زعفران در سال دوم تحت تأثير مستقيم وزن بنه‌هاي دختري توليدشده در سال اول بود. به‌طوركلي نتايج اين آزمايش نشان داد كاربرد كودهاي آلي در مقايسه با كود شيميايي اثر بيشتري بر ويژگي بنه‌هاي دختري زعفران و عملكرد زعفران داشت.
چكيده لاتين :
In order to study the effects of organic and chemical fertilizers on replacement cormsand flowercharacteristics of saffron (Crocus sativus L.), an experiment was conducted in a factorial layout based on randomized complete block design with three replications in a farm at Zaveh, Iran in the growing season of 2013-2014 The experimental treatments were all combination of six types of organic fertilizers (Sheep manure (10 t.ha-1), cow manure (30 t.ha-1), vermi compost (6 t.ha-1), hen manure (5 t.ha-1), urban compost (9 t.ha-1) and control and using and not using chemical fertilizer (Nitrogen (100 kg.ha-1)+Phosphate (80 kg.ha-1)). The studied criteria included: total weight of cormper square meter, average number of buds per corm, diameter of corm and number of replacement cormsin each weight categories (0.1-4g,4.1-8g, 8.1-12g,12.1-16g and more than16.1g), number of flowers, fresh weight offlowers,stigmaandstyle dry weight per square meter, and harvest index of stigma. The results showed that the simple and interaction effects of using and not using chemical fertilizers and organic fertilizers on all studied criteria were significant. Control+chemical fertilizer and hen manure+without chemical fertilizer treatments produced the highest and lowest total corm number (228 and 177 corm per in m2), respectively. The highest and lowest total corm weight (1876 and 1623 g.m-2, respectively), average single corm weight (10.94 and 7.75 g.m-2, respectively), average corm diameter (3 and 2.72 cm, respectively) and average number of buds (8 and 1.33 bud per corm, respectively) were obtained in hen manure+without chemical fertilizer and control+chemical fertilizer treatments, respectively. Control+chemical fertilizer produced the highest replacement corms at the weights of 0.1-4 (12.64%) and 4.1-8g (10.31%) categories. The highest percentage of number of replacement corms at 8.1-12 (16.77%), 12.1-16 (18.10%), and more than 16.1g (31.38%) weight categories were shown in the hen manure+ without chemical fertilizer treatment. Hen manure+without chemical fertilizer and control+ chemical fertilizer treatments produced the highest and lowest number of flowers (142 and 56 flower per square meter, respectively), fresh flower weight (50.20 and 17.60 g.m-2, respectively), stigma dry weight (0.405 and 0.169 g.m-2, respectively), style dry weight (0.685and 0.080 g.m-2, respectively), harvest index of stigma (0.0082, 0.0011, respectively), respectively. The results showed that flower yield in the second year was directly affected by the weight of replacement corms which were produced in the first year. Overall, the results of the present study revealed that the application of organic fertilizer compared with chemical fertilizers had superior effect on replacement corms and yield criteria of saffron.
