بررسي فلور و ساختار جوامع علف‌هاي هرز مزارع زعفران (.Crocus sativus L) استان خراسان رضوي

Study of flora and structure of weed communities of saffron (Crocus sativus L.) fields in Khorasan Razavi province

استان خراسان رضوي به‌عنوان قطب توليد زعفران در ايران و دنيا مي‌باشد. در بين عوامل مؤثر در خلأ عملكرد زعفران، علف‌هاي هرز از مهم‌ترين عوامل مي‌باشند. با اين وجود در سطح استان اطلاعاتي مدون در خصوص ساختار جوامع علف‌هاي هرز وجود ندارد. اين بررسي باهدف تعيين فلور و ساختار جوامع علف‌هاي هرز و تعيين غالبيت گونه‌هاي مختلف علف‌هاي هرز مزارع زعفران استان خراسان رضوي طي دو سال زراعي 93-92 و 94-93 انجام شد .براي اين منظور، تعداد 118 مزرعه در 6 شهرستان بر اساس سطح مزارع و ميزان توليد در واحد سطح انتخاب شدند. در هر مزرعه علف‌هاي هرز به تفكيك جنس و گونه شمارش و طول و عرض جغرافيايي و ارتفاع از سطح دريا توسط سيستم موقعيت‌ياب جهاني برداشت و ثبت شد. با استفاده از اين اطلاعات، شاخص‌هاي جمعيتي گونه‌هاي مختلف علف هرز مزارع زعفران شهرستان‌هاي موردبررسي ازجمله ميانگين تراكم نسبي و فراواني نسبي گونه‌ها محاسبه شد. در طي دو سال بررسي مزارع موردنظر، تعداد 52 گونه علف‌هرز مشاهده و شناسايي شد كه خانواده‌هاي شب بو، كاسني، گندميان، بقولات و ميخك به ترتيب داراي بيشترين فراواني بودند. نتايج نشان داد كه بيشترين و كمترين تعداد گونه به ترتيب متعلق به شهرستان‌هاي تربت‌حيدريه و گناباد بود. علف‌هاي هرز مهم مزارع زعفران استان خراسان رضوي، براساس شاخص غالبيت به ترتيب شامل جو موشي (Hordeum murinum L.) و خاكشير تلخ (Sisymbrium septulatum DC.)از گونه‌هاي يك‌ساله و شاهي وحشي (Cardaria draba L.)و بومادران (Achillea millefoliam L.) از گونه‌هاي چندساله بودند.

The Khorasan Razavi province is the center of saffron production in Iran and the world. Among factors affecting saffron gap yield, weeds are the most important one. However there is no compiled information about saffron weed flora population and its structural characteristics in the Khorasan Razavi province. In order to identify and determine the density and frequency of weed species on saffron fields in the Khorasan Razavi province, 118 fields in 6 counties during two years (2014 and 2015) were selected based on the cultivation area and yield per area. In each field, weed species were counted in each sampling point and weed population indices including mean relative density, relative uniformity and frequently were calculated and latitude and altitude were recorded by GPS. By using recorded data, population indices of different weed species in the studied saffron farms including mean relative density and relative frequency of species were calculated. During 2 years, a total of 52 weed species were identified and observed within the saffron fields. Between plant families, Brassicaceae, Asteraceae, Poaceae, Fabaceae and Charyophilaceae were the most abundant families, respectively. The results showed that the highest and lowest number of weed species belong to Kashmar and Gonabad counties, respectively. Based on the frequency index, the important annual weed species on saffron fields of the Khorasan Razavi province wereMouse Barle (Hordeum murinum) and London Roket (Sisymbrium septulatum) and perennial species were Hoary Cress (Cardaria draba) andCommon yarrow (Achillea millefoliam).