بررسي راهبردهاي قيمت گذاري زعفران با رويكرد تحليل عوامل استراتژيك

Pricing strategies of saffron: strategic factors analytical

زعفران با توجه به قدرت ايجاد اشتغال بالا و ايجاد درآمد مناسب به عنوان يك محصول مهم براي كشاورزان استان­ خراسان رضوي به حساب ميآيد. وجود مسائل و مشكلات پيش­روي زعفران­كاران در زمينه بازاريابي و صادرات باعث گرديده اين محصول به‌رغم كيفيت مرغوب، از وضعيت مناسبي در بازار جهاني برخوردار نباشد. لذا بررسي آميخته بازاريابي قيمت به عنوان يكي از مهم­ترين عوامل مؤثر بر بازاريابي زعفران در منطقه ضروري به نظر مي­رسد. به‌منظور شناسايي نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهديدهاي آميخته بازاريابي قيمت زعفران، در اين مطالعه از رويكرد تحليل عوامل استراتژيك استفاده شد. اطلاعات موردنياز از طريق مصاحبه حضوري و تكميل پرسشنامه تخصصي با مديران و كارشناسان شركت‌هاي توليدكننده و صادركننده زعفران در شهرهاي مشهد و تربت‌حيدريه در سال 1394 جمع­آوري گرديد. جهت بررسي روايي منطقي پرسش نامهها و صحت و سقم سؤالات، پرسش نامهها توسط اساتيد راهنما و مشاور و چند تن از كارشناسان مورد بررسي و اصلاح قرار گرفت. در ابتدا تعدادي پرسش­نامه اوليه تكميل شد و با كاربرد روش آلفاي كرونباخ ضريب پايايي 79/0 حاصل گرديد. نتايج ماتريس عوامل داخلي نشان داد كه نقاط ضعف بر قوت غلبه دارند و بر طبق نتايج ماتريس عوامل خارجي نيز نقاط فرصت بر تهديد برتري دارند. نتايج مطالعه همچنين نشان داد ظرفيت‌ افزايش ارزش‌افزوده ناشي از فرآوري زعفران با امتياز 57/0 و ارزش صادراتي با امتياز 54/0 مهم‌ترين نقطه قوت و قيمت پايين خريد از كشاورزان با امتياز 13/0 و عدم آگاهي از قيمت رقبا با امتياز 11/0 مهم‌ترين نقاط ضعف آميخته بازاريابي قيمت است. همچنين صادرات محصول، باكيفيت‌هاي مختلف بر اساس توانايي مالي مشتريان بازارهاي هدف با امتياز 32/0 و تعيين قيمت بر اساس محيط رقابتي و اقتصادي با امتياز 32/0 با اهميت‌ترين فرصت­ها و عدم ثبات نرخ ارز با امتياز 40/0 و نوسان قيمت در بازار صادراتي با امتياز 36/0 بااهميت‌ترين تهديدهاي كنوني آميخته بازاريابي قيمت زعفران است. نتايج كلي حاصل از ماتريس تحليل وضعيت نشانگر تدافعي بودن راهبردهاي فاكتور فرآوري زعفران است. لذا طبق نتايج به­دست آمده راهبردهاي ايجاد نظام بورس منطقه‌اي داخلي زعفران و كنترل مدت‌دار قيمت در بازارهاي صادراتي با هدف توجه به‌نظام قيمت‌گذاري و خريد عادلانه پيشنهاد ميگردد.

Saffron is considered as an important crop for farmers of the Khorasan Razavi province due to the ability to create high employment and generate appropriate income. Problems of saffron producers in marketing and export has caused this product not to be in a good position in the world market despite its high quality. Therefore, the study of marketing mix as one of the most important factors affecting marketing of saffron in the region seems to be necessary. In order to identify the strengths, weaknesses, opportunities and threats of marketing mix of saffron, a strategic factor analysis approach was used in this study. The required information was collected through face-to-face interviews and completing a questionnaire with managers and experts of saffron producing and exporting companies in Mashhad and Torbat Heydarieh cities in 2015. To investigate the validity of the questionnaire, the questionnaires were reviewed by supervisors and consultants and several experts. At first, some initial questions were completed and using the Cronbach's alpha method, the reliability coefficient was 0.79. The results of the internal factor matrix showed that the weaknesses overcome the strength and, according to the results of external factors matrix, the points of opportunity are superior to the threat. The results of the study showed that the increase in the value added due to saffron processing with a score of 0.57 and export value with a score of 0.54 are the most important strength and low purchase price of farmers with a score of 0.13 and a lack of knowledge of the price of competitors with a score of 0.11 are the most important weaknesses in marketing mix price. Also, the export of the product with different qualities based on the financial ability of target customers with a score of 0.32 and price determination based on the competitive and economic environment with 0.23 are most significant opportunities, and the volatility of the exchange rate with a score of 0.4 and a price fluctuation in the export market with a score of 0.36 are the most important current threats of saffron marketing. The general results obtained from the status analysis matrix indicate that the saffron processing factor strategies are defensive. Therefore, according to the results, the strategies of establishing a regional exchange market for saffron and long-term control of prices in export markets with the aim of paying attention to pricing and fair purchase are suggested.