تحليل اقتصادي آثار كوتاه‌مدت و بلندمدت نا اطميناني نرخ ارز بر صادرات زعفران ايران

Economic analysis of short-term and long-term effects of exchange rate uncertainty on the export of iranian saffron

تجارت محصولات كشاورزي باهدف رهايي از اقتصاد تك‌محصولي، در اسناد بالادستي كشور مورد تأكيد قرارگرفته است. در اين راستا، تحليل اثر عوامل مؤثر بر صادرات محصول راهبردي زعفران ايران به‌عنوان بزرگ­ترين توليد­كننده و صادر­كننده‌ي اين محصول در جهان، مي‌تواند منجر به كسب بينش به‌منظور سياست‌گذاري بهتر گردد. بر اين اساس، مطالعه‌ي حاضر باهدف بررسي آثار كوتاه‌مدت و بلندمدت نوسانات نرخ ارز در كنار ساير عوامل مؤثر بر صادرات اين محصول، داده­هاي پانل مربوط به شركاي عمده تجاري ايران را در طي دوره 93-1371 به­كار بست. بدين منظور و براي ممانعت از محدوديت‌ روش‌هاي متقارن محاسبه‌ي شاخص‌هاي بي‌ثباتي، ابتدا شاخص نوسانات نرخ ارز با استفاده از روش نامتقارن الگوي واريانس ناهمساني شرطي خود رگرسيوني تعميم‌يافته نمايي (EGARCH) محاسبه گرديد. سپس با ورود اين شاخص در كنار ساير متغيرهاي الگو، روش حداقل مربعات معمولي كاملاً تعديل‌شده (FMOLS) جهت برآورد الگوي پيشنهادي، مورداستفاده قرار گرفت. نتايج حاكي از آن است كه در بلندمدت، علي­رغم تأثير مثبت و معني‌دار متغيرهاي درآمد كشورها و نرخ ارز واقعي بر صادرات محصول زعفران، متغير نوسانات نرخ ارز داراي تأثير منفي و معني‌داري بر صادرات اين محصول مي­باشد. از اين ‌رو، چنانچه هدف دولت حمايت از صادرات اين محصول باشد، برقراري ثبات در بازار نرخ ارز امري ضروري است. همچنين نتايج برآورد الگوي تصحيح خطا نشان­دهنده­ي سرعت قابل‌ملاحظه‌ي تعديل خطاي عدم تعادل و گرايش به سمت روابط تعادلي بلندمدت بوده و از اين ‌رو مي‌توان به تأثير سياست‌گذاري در كوتاه‌مدت به‌منظور مديريت مسائل مورد بحث اميدوار بود.

In order to get rid of single-product economy, trade of agricultural products is emphasized by the government. As Iran is the biggest producer and exporter of this strategic product in the world, the analysis of factors affecting export of Iran's saffron, can result in better policy making. Accordingly, this study is aim to investigate the short-term and long-term effects of exchange rate volatility beside the other factors affecting the export of this product using panel data for Iran's major trading partners during 1992-2014. For this purpose and to avoid the limitation of symmetric approaches to calculate instability indices, the exchange rate volatility index was firstly calculated by using asymmetric method of Exponential Generalized Auto-Regressive Conditional Heteroskedasticity (EGHARCH). Then, this index was used along with other variables to estimate of proposed model using the Fully Modified Ordinary Least Squares (FMOLS) method. The results showed that although countries income and real exchange rate have positive and significant effects on saffron export, exchange rate volatility has a negative and significant effect on export of this product. Therefore, if the government’s goal is to support the export of this product, it is vital to achieve stability in exchange rate market. Moreover, the results of estimating error correction model indicate that the speed of disequilibrium adjustment towards long-run equilibrium relationships is substantial. Therefore, policy-making would be hopeful in the short-term.