هم سنجي تأثير زوج‌درماني مبتني بر نظريه انتخاب و درمان رابطۀ اجتماعي - هيجاني بر باورهاي ارتباطي زوجين

The comparison of effect of couple therapy based on the choice theory and socio-emotional relationship therapy on communication beliefs in couples

باورها نقش برجسته‌اي در كيفيت زندگي زناشويي و روابط زوجين دارند. پژوهش حاضر با هدف هم سنجي تأثير زوج‌درماني مبتني بر نظريه انتخاب و درمان رابطۀ اجتماعي - هيجاني بر باورهاي ارتباطي زوجين انجام شد. اين پژوهش از نوع نيمه آزمايشي و با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه و پيگيري 3 ماهه بود. جامعۀ پژوهش 108 زن و شوهر مراجعه‌كننده به مراكز مشاوره آفتاب، زندگي و تفكر نوين شهرستان اردبيل در سال 1395 به دليل تعارضات زناشويي بود. از ميان مراجعه‌كنندگان به اين مراكز 45 زن و شوهر (90 نفر) به‌صورت در دسترس انتخاب و به روش تصادفي در دو گروه آزمايش و گروه گواه گمارده شدند (هر گروه 30 نفر). گروه‌هاي آزمايشي 10 نشست درماني 90 دقيقه‌اي دريافت نمودند. براي جمع‌آوري داده‌ها از سياهه باورهاي ارتباطي اپستين و ايدلسون 1981 استفاده شد. برآيندهاي تحليل واريانس اندازه‌گيري پي‌درپي نشان داد ميان سه گروه در نمرات پس‌آزمون و پيگيري مؤلفه‌هاي مخالفت مخرب (F=6.13, P<0.05; F=6.24, P<0.05)، توقع ذهن‌خواني(F=6.36, P<0.01; F=6.11, P<0.05)، عدم تغييرپذيري همسر (F=5.87, P<0.05; F=6.82, P<0.01)، كمال‌گرايي جنسي (F=6.41, P<0.05; F=6.33, P<0.05)،و تفاوت‌هاي جنسيتي (F=6.19, P<0.05; F=6.62, P<0.05)،و متغير باورهاي ارتباطي كلي (F=10.54, P<0.05; F=10.97, P<0.05)،تفاوت معني‌داري وجود داشت. برآيندهاي آزمون بنفروني نشان داد كه كاهش باورهاي ارتباطي مخرب زوجين در گروه نظريه انتخاب (05/0P ) و گروه درمان رابطه اجتماعي - هيجاني (P<0.001) در هم سنجي با گروه كنترل در مراحل پس‌آزمون و پيگيري معنادار بود ولي تفاوت معني‌داري ميان تأثير دو الگوي زوج‌درماني مشاهده نگرديد. همچنين برآيندها نشان‌دهنده تأثير بيشتر درمان رابطه اجتماعي – هيجاني در هم سنجي با نظريه انتخاب بر باورهاي ارتباطي زوجين بود. با توجه به افزايش مسئوليت‌پذيري و مهار دروني از راه نظريه انتخاب و تقويت فضاهاي مبتني بر برابري جنسيتي توسط درمان رابطه اجتماعي – هيجاني، مي‌توان از اين دو نوع مداخله براي كاهش باورهاي ارتباطي مخرب زوجين استفاده نمود.

Beliefs play main role in quality of life and marital relationships. This study aimed to compare the effectiveness of couple therapy based on the choice theory and socio-emotional relationship therapy on communication beliefs in couples. This research was quasi-experimental with pretest-posttest and control group with three-month follow up. The statistical population included 108 couples who referred to Aftab, Zendegi and Tafakor Novin counseling centers in Ardabil in 2016 because they suffered from conflict. 45 couples were selected accessibility and were divided into experimental and the control groups randomly (thirty-member groups). The experimental groups received ten sessions of 90-minutes. Communication beliefs scale of Epstein and Eidelson, 1981 used to collect data. The results of repeated measure variance analysis indicated that there was a significant difference among three groups in posttest and follow up scores of destructive of disagreement (F= 6/24, P 0/05; F=6/13, P< 0/05), mind reading expectation (F= 6/36, P 0/01; F=6/11, P< 0/05), unchanged ability of spouse (F= 6/82, P 0/01; F=5/87, P< 0/05), sexual perfectionism (F= 6/41, P 0/05; F=6/33, P< 0/05), gender differencs (F= 6/62, P 0/05; F=6/19, P< 0/05) and total communication beliefs (F= 10/97, P 0/05; F=10/54, P< 0/05). The results of Benfroni test showed that decreasing of destructive communication beliefs in choice theory (P< 0/05) and in socio-emotional relationship therapy (P< 0/001) group in compared to the control group was significantly different in post-test and follow up steps, but there was no significant difference between the effects of two models of couple therapy. In addition, socio emotional relationship therapy was more effective in improving communication beliefs. As the increase of responsibility and inner control by choice theory, as reinforcement of relationship based on gender equality by socio – emotional relationship therapy, they could use to decrease destructive communication beliefs in couples.