تبيين عوامل مؤثر بر كاهش علائم افسردگي از منظر دين اسلام: يك تحليل محتواي كيفي

Identification of Effective Factors to Reduce Symptoms of Depression from the Perspective of Islam: A Qualitative Content Analysis

زمينه و هدف: افسردگي اختلال بسيار شايع و عودكننده بوده كه با ميزان بالاي مرگ و مير همراه است. امروزه شاهد رشد روزافزون مداخلات معنوي ­مذهبي در زمينه بسياري از اختلالات رواني از جمله افسردگي هستيم. با توجه به ظرفيت بالاي دين اسلام براي هماهنگ سازي و معنا بخشي به چهارچوب شخصيت انسان، پژوهش حاضر با هدف شناسايي عوامل مؤثر بر كاهش علايم افسردگي از منظر دين اسلام انجام شد. روش‌ها: مطالعه حاضر يك تحليل محتواي كيفيِ قراردادي است. محتواي مورد پژوهش از طريق جستجوي الكترونيكي در پايگاه ­هاي منتخب و كارگروه سه نفره متخصصان امر انتخاب شدند. مرور متون، انتخاب واحدهاي معنايي، استخراج كدهاي فشرده، زيرطبقات، طبقات و در نهايت رسيدن به درون مايه­ هاي اصلي و نام گذاري آن­ها از گام­ هاي متداول در اين روش است.. جهت بررسي ريگور مطالعه از روش­هاي اعتبار، انتقال ­پذيري، قابليت ­اعتماد، تاييدپذيري و همچنين تجارب پانل 10 نفره متخصصان استفاده شد. اصلاح درون­ مايه­ هاي اصلي تا حصول توافق بين اعضاي پانل ادامه يافت. يافته‌ها: فرآيند كدگذاري نشان داد كه عوامل مؤثر بر كاهش علائم افسردگي را مي­توان در هشت درون­ مايه اصلي ارائه كرد كه عبارتنداز: (1) بازخورد توحيدي؛ (2) كسب استقلال اعتباري و ارزشمندي؛ (3) استحكام بخشي به تكيه ­گاه؛ (4) تنظيم هيجان؛ (5) تنظيم رغبت؛ (6) معنابخشي ناخوشايندها و خوشايندها؛ (7) تنظيم عمل و (8) تنظيم هدفمندي. توافق بين اعضاي پانل براي هشت درون­ مايه ذكر شده نشان داد كه ميانگين نسبت و شاخص روايي محتوا برابر با 92/0 و 96/0 بوده و تمامي درون­ مايه ­ها حداقل مقدار قابل قبول را دارا هستند. نتيجه‌گيري: 8 درون­مايه حاصل از تحقيق حاضر مي­تواند از يك طرف در سطوح مختلف پيشگيري مورد توجه برنامه ­ريزان فعاليت­ هاي فرهنگي، مذهبي و بهداشتي قرار گرفته و از طرف ديگر توسط ساير محققان در جهت طراحي بسته درمانيِ معنوي مذهبي مورد استفاده قرار گيرند.

Background and Aim: Depression is a very prevalent and recurrent disorder that is associated with a high mortality rate. Today there is an ever-increasing rise in religious spiritual interventions in the context of many mental disorders including depression. According to the high capacity of the Islam religion for harmonization and meaning in the framework of human personality, the purpose of the current study was to identify the factors that contribute to reducing depression symptoms from the point of view of Islam. Methods: The present study utilized a conventional qualitative content analysis. The content of the research was collected through electronic search of selected databases and a three-member working group of experts. Review of the literatures, selecting the meaning units, extraction of the condensed units, subcategories, categories, and ultimately identifying and nominating the main themes are the common steps in the method. The study applied rigor from approaches of credibility, transferability, dependability, confirmability, as well as the experiences of 10 expert panelists. Finalizing the main themes was continued until agreement was reached among all members of panel. Results: The coding process showed that factors effective in reducing depression symptoms can be categorized into eight-main themes including: (1) monotheistic feedback; (2) getting Contractual independence and valuability (value); (3) strengthened support; (4) emotional regulation; (5) propensity regulation; (6) meaningfulness to the unpleasant and pleasant; (7) action regulation; and (8) purposefulness regulation. The agreement among the members of panel for the eight mentioned themes showed that the average ratio and index of content validity were 0.92 and 0.96, and all the themes had the minimum acceptable value. Conclusions: On one side, 8 resulting themes from the present study can be emphasized at the different levels of prevention by cultural, religious, and health planner's activities and on the other side, used by other researchers to design a therapy package based on religious and spiritual factors.