بررسي مكاني موارد گزارش‌شده بيماري مالاريا با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) در شهر بم طي سال‌هاي 1393-1383

Spatial Analysis of Malaria Disease Reports Using Geographic Information System (GIS) in Bam, 2004-2014

زمينه و هدف: با توجه به اين‌كه مسائل بهداشت عمومي و انتشار بيماري‌ها با جغرافياي منطقه رابطه مستقيم دارند و همواره داراي بعد مكاني هستند، در اين مطالعه به بررسي مكاني موارد گزارش‌شده بيماري مالاريا با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) در شهر بم طي سال‌هاي 1393-1383 پرداخته‌شده است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه از نوع مقطعي بوده و در آن آمار موارد مثبت گزارش‌شده مالاريا در شهر بم به مدت 11 سال از سال 1383 تا 1393 از مركز بهداشت تهيه شد. سپس بر اساس آدرس پستي محل سكونت هر يك از موارد، طول و عرض جغرافيايي مربوط به محل سكونت هر بيمار جهت تحليل مكاني بيماري مالاريا به دست آمد. براي تحليل مكاني از روش خودهمبستگي مكاني Moran و روش درون‌يابي Kriging در محيط GIS استفاده گرديد. يافته‌ها: در طول 11 سال تعداد 112 مورد بيماري مالاريا در شهر بم اتفاق افتاده است كه از مجموع موارد ثبت‌شده، تعداد 38 نفر زن (33/9%) و 74 مرد (66/1%) بودند. از مجموع 112 بيمار مبتلا به مالاريا به ترتيب 102 بيمار (91/08%) به پلاسموديوم ويواكس، 10 بيمار (8/92%) به پلاسموديوم فالسيپاروم مبتلا بوده‌اند. توزيع مكاني بيماري در منطقه از نوع تصادفي بوده (0/04=Z-score-) و بيشترين خطر شيوع بيماري مربوط به مناطق حاشيه شهر بود. نتيجه‌گيري: اين مطالعه نشان داد در حاشيه شهر بم شيوع بيماري مالاريا بيشتر از مناطق مركزي آن مي‌باشد. تحليل مكاني به‌عنوان ابزاري مفيد مي‌تواند در برنامه كنترل و پيش‌گيري بيماري مالاريا با نشان دادن مناطق با خطر شيوع بالا و بررسي عوامل محيطي كمك شاياني كند.

Background and Objectives: Public health issues and the spread of disease are correlated with geography and always have locational aspects. Therfore in this study, the spatial analysis of malaria disease reports betwwen 2004-2014 in Bam were investigated using geographic information system (GIS).. Materials and Methods: In this cross-sectional study, information on positive cases of malaria in the Bam city for 11 years from 2004 to 2014 were obtained from the health centre. Then Based on the postal address of each case, the geographical coordinates of each patient were determined for spatial analysis of malaria. For spatial analysis, Moran’s index autocorrelation and kriging interpolation method were used in GIS software. Results: During the 11-year period, 112 cases of malaria disease occurred in Bam, among which 38 cases were women (33.9%) and 74 cases were men (66.1%). From a total of 112 patients, 102 (91.08%) had vivax malaria and 10 patients (8.92%) were infected with Plasmodium falciparum. The spatial distribution of disease was random (Z-score = -0.04) in the study area and most outbreaks risk of disease was in peripheral areas of the city. Conclusions: This study indicated that the prevalence of malaria in the margin of the city of Bam is more than central areas. Spatial Analysis can be a useful tool in malaria prevention and control program by showing hisk risk areas for malaria and it can help to assess environmental factors.