تحليل فضايي پراكنش فقر اجتماعي در مناطق حاشيه‌نشين نمونه موردي: مناطق حاشيه‌نشين شمال شهر تبريز

سكونتگاه‌هاي غيررسمي در ايران همانند بسياري از كشورهاي در حال ‌توسعه، نمودي از روند رو به رشد نابرالبري‌هاي فضايي و افزايش فقر در شهرهاست. از اين شيوه سكونت، در شهر تبريز مي‌توان به بخش‌هايي از شمال شهر اشاره نمود كه با مكانيسم خاص خود، به‌سرعت در حال گسترش‌اند. از اين‌رو هدف اين مقاله سنجش فقر اجتماعي در مناطق حاشيه‌نشين شمال شهر تبريز و مقايسه آن با شهر تبريز مي‌باشد. تحليل حاضر از نظر نوع توصيفي - تحليلي و از نظر ماهيت كاربردي مي‌باشد كه با توجه به مؤلفه‌هاي مورد بررسي، رويكرد غالب بر تحقيق از نوع كمي است. جامعه آماري حاشيه‌نشينان شمال شهر تبريز در سال 1390 مي‌باشد و داده‌هاي اين پژوهش از سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1390 مركز آمار ايران (بلوك‌هاي آماري) استخراج ‌شده است. براي تجزيه‌وتحليل اين داده‌ها و نشان دادن پراكنش فقر اجتماعي در محدوده مورد مطالعه از نرم‌افزار Arc/GIS استفاده گرديده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه محدوده مورد مطالعه در سال 1390 داراي 2116 بلوك مي‌باشد كه از اين تعداد 181 بلوك معادل 56/8 درصد در وضعيت مطلوب، 465 بلوك معادل 98/21 درصد در وضعيت نسبتاً مطلوب، 504 بلوك معادل 81/23 درصد در وضعيت متوسط، 563 بلوك معادل 61/26 درصد در وضعيت نسبتاً نامطلوب و 403 بلوك معادل 04/19 درصد نيز در وضعيت نامطلوب قرار دارند. همچنين كيفيت اين شاخص‌هاي اجتماعي در بلوك‌هاي نزديك به متن شهر مطلوب‌تر از بلوك‌هاي حاشيه‌اي مي‌باشد يعني پراكنش فقر اجتماعي به حاشيه شهر گرايش دارد.