تاثير گچ، گوگرد و هيوماكس بر برخي ويژگي‏‌هاي نهال پسته و خاك در مزرعه

سابقه و هدف: به علت شورسديمي بودن اغلب خاك‎هاي تحت كشت پسته، اين محصول عملكردي بسيار پايين‎تر از حد اقتصادي دارد. از اين‎رو مواد اصلاحي مانند مي‎تواند به ترتيب با وارد كردن كلسيم و در نتيجه جايگزيني آن با سديم خاك و گوگرد با توليد اسيد سولفوريك و كاهش موضعي pH و افزايش قابليت جذب عناصر غذايي و همچنين اسيد هيوميك، به عنوان بهبود دهنده وضعيت فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك و تحريك رشد از طريق اثر بر متابوليسم گياه موثر باشد. بنابراين هدف اين تحقيق بررسي اثر گچ، گوگرد و اسيد هيوميك از نوع هيوماكس در طي زمان بر برخي ويژگي‎هاي برگ پسته و خاك بود.مواد و روش‎ها: آزمايش به صورت كرت‎هاي خرد شده در دو سال، در قالب طرح بلوك‎هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. كرت اصلي مواد اصلاحي شيميايي (گچ و گوگرد عنصري) به ميزان 10 تن در هكتار (معادل 270 گرم در هر گودال) و كرت فرعي روش‌ مصرف هيوماكس (عدم مصرف، مصرف خاكي 40 ليتر و محلول پاشي 5/2 ليتر در هكتار) بوده و تجزيه واريانس داده‎هاي دو سال به صورت تجزيه مركب انجام شد. اين پژوهش در مزرعه ايزدياران در 30 كيلومتري جنوب سيرجان، اجرا گرديد. گچ و گوگرد در اسفند سال 1390 همزمان با كاشت نهال پسته يك ساله (رقم بادامي سيرجان)، در گودال كاشت ريخته و تيمار اسيد هيوميك در اوايل خرداد سال 1391 و 1392 اعمال و در اوايل مرداد سال اول و دوم نمونه برداري از برگ و در اسفند سال اول و دوم نمونه برداري از خاك انجام شد.يافته‎ها: نتايج (با احتمال 5% معني‎دار) نشان داد كه در سال دوم ميزان كلروفيل كل (26 درصد) ، كارتنوئيدها (44/21 درصد) و پتاسيم برگ (25/42 درصد) نسبت به سال اول كاهش يافت درحالي‎كه كاربرد گوگرد دو ويژگي اول را افزايش داد. كاربرد گچ باعث افزايش كلروفيل a و پتاسيم برگ شد. از سوي ديگر مصرف خاكي هيوماكس منجر به افزايش ميزان كلروفيل b و فسفر برگ به ميزان 22/56 و 44/19 درصد گرديد. بهترين تركيب موثر بر ويژگي‎هاي فيزيولوژيك، تركيب گوگرد و مصرف خاكي هيوماكس در سال دوم بوده كه بويژه باعث افزايش معني‎دار ميزان كلروفيل b و كارتنوئيدها شد، درحالي‎كه برهمكنش هيچكدام از تيمارها ميزان نيتروژن، فسفر و پتاسيم برگ را افزايش نداد. در سال دوم قابليت هدايت الكتريكي (6/38 درصد)، ظرفيت تبادل كاتيوني خاك نسبت به سال اول كاهش و pH و نيتروژن خاك (123درصد) افزايش يافت. كاربرد گوگرد باعث كاهش جرم مخصوص ظاهري (8 درصد) و افزايش ميانگين قطر خاكدانه‎ها، پايداري خاكدانه‎ها در آب و قابليت هدايت الكتريكي شد. مصرف خاكي هيوماكس، جرم مخصوص ظاهري (9 درصد) و پايداري خاكدانه‎ها در آب را كاهش داد درحالي‎كه تركيب گوگرد و محلول پاشي هيوماكس، باعث بيشترين مقدار ميانگين قطر خاكدانه‎ها و استفاده از تركيب گچ و محلول پاشي هيوماكس بيشترين ظرفيت تبادل كاتيوني خاك را به همراه داشت. به علت زياد بودن خاصيت بافري خاك، هيچ يك از تيمارها بر تغيير pH خاك اثر معني‏دار نداشت. همچنين هيچ‌كدام از برهمكنش‎هاي تيمارها باعث افزايش غلظت نيتروژن كل، فسفر و پتاسيم قابل جذب خاك نشد.نتيجه‎گيري: يافته‎هاي اين مطالعه نشان داد كه يكي از بهترين تركيب‎ها براي افزايش برخي ويژگي‎هاي فيزيولوژيك (كلروفيل كل و كارتنوئيد) كاربرد همزمان گوگرد و مصرف خاكي هيوماكس به ويژه در سال دوم است. كاربرد گچ و مصرف خاكي اسيد هيوميك به ترتيب باعث افزايش پتاسيم و فسفر برگ گرديد. كاربرد گوگرد، باعث بهبود برخي ويژگي‌هاي فيزيكي خاك (جرم مخصوص ظاهري خاك، ميانگين قطر خاكدانه‎ها و پايداري خاكدانه‎ها در آب) شد. قابليت هدايت الكتريكي خاك در سال دوم و بدون كاربرد مواد اصلاحي كاهش و نيتروژن خاك افزايش يافت.