عنوان مقاله :
بررسي نقش منگوله در بشقاب هاي دوره ساساني
عنوان به زبان ديگر :
Investigating the Role of Tassels on the Plates of Sassanid Era
پديد آورندگان :
مبيني، مهتاب دانشگاه پيام نور تهران - گروه هنر , زادسر، زهرا دانشگاه پيام نور تهران
كليدواژه :
نقش منگوله , بشقاب ساساني , تزيينات اسب , فرّ شاهي
چكيده فارسي :
در هنر ساساني، نقش پادشاهان اغلب، سوار بر اسب و همراه با نمادهاي سلطنتي و فر و شكوهِ شاه رايج است. در تصاوير برجاي‌مانده از اسب پادشاهان ساساني، يك جفت شكل مخروطي، در بعضي موارد دايره‌شكل (منگوله) در پشت اسب آويزان است. اين منگوله‌ها توسط زنجيري به جل يا پاردم اسب متصل شده است. بسياري معتقدند اين منگوله‌ها براي تزيين اسب‌هاي ساساني به‌كار برده مي‌شدند. باتوجه‌به استفاده مكرر اين نقش براي اسب پادشاهان، اين فرضيه شكل مي‌گيرد كه استفاده از اين نقوش در هنر ساساني، فراتر از تزيين بوده، مفهومي نمادين و سلطنتي در هنر ساساني داشته است. هدف اين پژوهش، شناسايي مفهوم و كاربرد منگوله‌ها در هنر ساساني به‌ويژه نقوش بشقاب‌هاست. براين‌اساس، سؤال اصلي پژوهش مطرح مي‌شود كه نقش منگوله چه مفهوم و كاربردي در هنر ساساني و به‌خصوص در بشقاب‌هاي آن دوره داشته است؟ نقوش منگوله‌ها در چندين اثر بررسي مي‌شود كه شامل بشقاب‌هاي نقره و طلاي ساساني و سنگ‌نگاره‌هاست. در بررسي اين تصاوير از روش توصيفي‌تحليلي استفاده شده و اين نتيجه به‌دست آمده است كه احتمالاً نقوش منگوله‌ها از نقش گل‌هاي گوناگون، به‌ويژه گل نيلوفرِ دوره ساساني اقتباس شده و چون گل نيلوفر نمادي از فَر بوده است، منگوله‌ها نيز نمادي از فر شاهي به‌شمار مي‌آمده است و در جنگ‌ها احتمال پيروزي پادشاه بر دشمن خود را افزايش مي‌داده و عنصري براي مشروعيت‌بخشيدن به قدرت شاهنشاه بوده است.
چكيده لاتين :
A common motif in Sassanid art is the king on horseback often accompanied with royal symbols and glory. On the remained images of the Sassanid kings’ horses, a pair of conical form, in some cases circular (tassel) is hanging on the back of the horse. These tassels are attached by a chain to the horse-cloth or crupper of the horse. Many believe that the tassels were used to decorate the Sassanid horses. Due to the frequent use of these motifs on the king’s horses, it could be hypothesized that the reason for using them in Sassanid art was more than decoration. It had a symbolic and royal meaning in Sassanid art. The aim of this study is to identify the meaning and function of such tassels in Sassanid art, specially the plates’ motifs. Accordingly, the tassel motifs have been examined in several works including Sassanid silver and gold plates and petroglyphs. These pictures were examined using descriptive-analytical method. It was concluded that probably these tassel motifs have been adapted from various flowers, particularly the lotus, of Sassanid era and since lotus was a symbol of glory these tassels were also a symbol of the royal charisma. They were believed to increase the king’s chances of winning the wars and legitimize his power.
