مطالعه تطبيقي سفالينه‌هاي مراكز روستايي فعال كلپورگان، كوهميتَگ و هولَنچَكان در بلوچستان ايران

Comparative Study in Active Rural Pottery Centers of Kalpouregan, Koohmitag & Hoolanchagan in Balochistan of Iran

سفالگري در بلوچستان ايران به عنوان بخش وسيعي از استان سيستان و بلوچستان، داراي پيشينه‌اي پربار است. امروزه اين هنر ارزشمند و بومي در معدود روستاها و مراكز سفالگري اين سرزمين به شيوه‌اي سنتي در حال جريان است. اين مقاله سعي دارد با مطالعه تطبيقي سفالگري در مراكزي چون روستاهاي «كَلپورگان»، «كوهميتَگ» و «هولَنچَكان» بلوچستان، به وجوه اشتراك، افتراق و شاخصه‌هاي مهم سفالگري اين سرزمين بپردازد؛ با اين هدف كه با شناخت ويژگي‌هاي سفالينه‌ها، به وجود تشابهات و تفاوت‌هاي احتمالي هنر آنان پي برده و با در نظر گرفتن ارتباط فرهنگي بين اين مراكز، زمينه ‌هاي تقويت ارزش‌هاي هويتي آنان را بيابد. از اين رو به طرح اين سؤالات پرداخته است: 1- چه ارتباطي بين مراكز سفالگري بلوچستان شامل «كلپورگان»، «كوهميتگ» و «هولنچكان» وجود دارد؟ 2- شاخصه‌هاي سفالگري بومي و فعال مناطق روستايي بلوچستان كدام است؟ پژوهش پيش رو با استفاده از داده‌هاي گردآوري‌شده به صورت ميداني و كتابخانه‌اي و بهره‌گيري از روش توصيفي - تحليلي و با رويكرد تطبيقي به ارزيابي و مقايسه تطبيقي اين سه منطقه توليد سفال در بلوچستان پرداخته است. با بررسي‌هاي انجام‌شده در نهايت اين نتيجه حاصل شد كه ميان سفالينه‌هاي مراكز سفالگري بلوچستان تطابقاتي وجود دارد؛، از جمله تشابهاتي در حوزه ساخت، فرم و نقش‌پردازي ديده مي‌شود كه نشأت گرفته از فرهنگ، سرزمين و جغرافياي مشترك قوم بلوچ است و در كنار آن وجود افتراق جزئي ميان اين سفالينه‌ها وجود دارد كه ناشي از تفاوت‌هاي فردي سفالگران و شرايط طبيعي حاكم بر اين مراكز است؛ بنابراين سفال اين سه منطقه داراي روابط فرمي و محتوايي در ضمن ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد هويتي است.

Pottery in Baluchistan, Iran as a large part of Sistan- Baluchistan is historically rich. Nowadays, this valuable and native art are being performed as traditional method in certain villages and pottery center in the region. This paper which is a harmonistic study of pottery in places such as villages"Kalporeg@n","Kohmytag" and "Holanchak@n" Baluchistan, proceeds with the similar , different and important characteristics of the country’s ceramics pottery. Aiming at identifying features, the study is also to find out the possible existing similarities and differences of their art, and to explore the domain by which one can strengthen values of their identity, considering the cultural communication among these centers. So, an attempt is made to answer the following questions: what is the relation between Baluchistan’s pottery centers? What are the main characteristics of native and active pottery of this region? The present study, using collected information field method and library studies through a descriptive- analytical and a comparative approach, evaluates and compares these three pottery-producing regions in Baluchistan province. The investigation ultimately drew this conclusion that there is an accommodation between potteries of Baluchistan pottery centers; such as the similarities in the domain construction and forms of designing that come from culture and common geography of Baloch nation. Also there exists a distinction between potters which is due to their individual differences and natural situation of this center. Therefore, pottery in these three regions has got something to do with form and content, besides its unique features of identity.