تبيين الگوي گسترش فضايي-كالبدي شهر سقز با رويكرد فرم شهري پايدار

Explaining the pattern of spatial –physical expansion of Saqqez from sustainable urban perspective

از مشكلات اساسي ناشي از ساختار فضايي نامناسب كه برنامه ­ريزي شهري امروز با آن روبه رو مي­ باشد، توسعه و رشد بي رويه و بي برنامه شهرهاست. هدف اين پژوهش بررسي انواع فرم هاي شهري و تبيين الگوي گسترش فضايي-كالبدي شهر سقز است. فرم شهري سقز مورد تحليل قرار گرفت و الگوي گسترش شهر مشخص شد. روش پژوهش توصيفي -تحليلي و براي سنجش فرم شهر وتحليل چگونگي گسترش اين شهر از روش­ها و مدل­هاي كمي آنتروپي شانون و هلدرن، ضريب جيني، ضريب مورانو براي شناخت الگوي رشد كالبدي شهر از روش خود همبستگي فضايي در Arc Gisاستفاده شده است. نتايج بدست آمده از مطالعات و روش­هاي پژوهش نشان مي­ دهد كه روند توسعه فيزيكي شهر سقز از سال 1335تاكنون نشان از توسعه فيزيكي ناموزون و بدون توجه به معيارهاي شهرسازي و زيست محيطي دارد كه طي دوره 1335تا 1365 الگوي توسعه شهري به تبع از شبكه ارتباطي به­ صورت شعاعي و در سالهاي بعد توسعه شهري به­ دليل وجود موانع طبيعي در ضلع غربي شهر به تدريج از حالت شعاعي به شكل فشرده تبديل شده است. بهره گيري از مدلها و تجزيه و تحليل داده ها حاكي از آن است كه رشدسريع شهر ازسال 1365 شروع شده و از اين دوره گسترش شهر تا سال1390به­ صورت پراكنده وافقي و خارج از محدوده تصويبي طرح­ ها بوده است. وباتوجه به نتايج پژوهش، الگوي رشد فشرده به عنوان الگوي توسعه آتي شهرسقز پيشنهاد مي شود.

The main problems caused by inappropriate spatial structure that today’s urban planning is faced with it, are uncontrolled growth and development of our unplanned city. The purpose of this research is the study of types of urban forms and explanation of physical andspatial pattern of Saqqez. Urban form of Saqqez was analyzed and city’s expansion pattern was determined. The study method of descriptive-analytical.and for evaluation the city's form andAnalyzing how this city expanded, used the methods and quantitative models of Shannon and Holdernentropy, Gini andMoran's coefficient. an‎d to recognition, physical growth pattern of the cityIs used spatial autocorrelation method in Arc GIS .The results of studies and research methodsShows that physical development process of Saqqez, since 1335,that indicades in harmoniuosPhysical development and regardless of urban and environmental criteria that during period of 1335 to1365 urban development pattern and with following communicative network in radial formAnd in later years, urban development due to the natural barriers, gradually on the west side of the Town, is turned to compact form from radial form. Using models and data analysis implies thatthe city's rapid growth has begun in1365 decade. From this period since 1390 city's developmenthas been scattered, and horizontal and out of range of approval plans. According to research results, Compact growth pattern is recommended as city's future development pattern.