مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تأملي بر مفهوم «كيفيت» در معماري

چكيده فارسي :

امروزه بسيار دربارة كيفيت محيط و فضا و نظاير آن سخن به ميان مي‌آيد؛ تا جايي كه به عنوان يك مطالبة جدّي، از مهم‌ترين دغدغه‌هاي كنوني رشتة معماري به شمار مي‌رود. در اين ميان مي‌بايست به دنبال سازوكاري بود كه ما را به مفهومي جامع از مفهوم كيفيت در معماري در ابعاد مختلف برساند. لذا مقالة حاضر در صدد آن است كه با هدف رسيدن به فهم مشترك و جامع از اين مفهوم، تأمل بر اين امر خطير را در دستور كار خويش قرار داده و تلاش نمايد به "مسئلة كيفيت در معماري" بپردازد. در اين راستا ابتدا با تعريف واژة «كيفيت»، معناي آن از ديدگاه انديشمندان مورد بررسي قرار گرفته و سپس با برشمردن ابعاد مختلف آن در قالب وجوه و مراتب كيفيت، به مرور برخي تلقّيات رايج از اين مفهوم بطور اخص در معماري، پرداخته شده است. از نقطه نظر اين مقاله، ميتوان مفهوم متداول «كيفيت» در معماري را در سه دستة "كيفيت ساختاري و عملكردي"، "كيفيت محيطي و فضايي" و نيز سطحي موسوم به "كيفيت بينام" در ادبيات موضوع مشاهده كرد كه در يك جمعبندي معماري در چهار ساحت به جستجوي كيفيت خواهد پرداخت: معماري به دنبال ايجاد كيفيت كالبدي، معماري در پي احراز كيفيت محيطي، معماري در انديشة ارتقاي كيفيت فضايي و معماري در خدمت اعتلاي كيفيت معنايي. در پايان به نظر مي‌رسد تنها راه‌حل اين باشد كه از آنجايي كه معماري در ارتباط با انسان تعريف شود و در معماري كه از طريق توجه به زندگي انسان و مناسبات آن بيشتر متكي بر علوم‌انساني است، مرجع كيفيت، همان كيفيت زندگي انسان از طريق شايستگي‌هايي خواهد بود كه بر آن مترتّب است.