الزامات طراحي و اجراي مسكن دائم پس از زلزله (مطالعه موردي: منطقه 3 شهر ساري)

Requirements for the Design and Implementation of Post-Earthquake Permanent Housing (Case Study of Sari District Three)

منطقه 3 شهري در بخش جنوبي ساري، در معرض خطرپذيري بالاي زمين­لرزه قرار داشته و رخداد زمين لرزه مي­تواند نياز گسترده به بازسازي مسكن را به‌دنبال داشته باشد. با توجه به اهميت برنامه‌ريزي پيش از وقوع زلزله براي بازسازي مسكن دائم و همچنين فقدان دستورالعمل‌هاي راهنما براي چگونگي طراحي و اجراي مسكن در شهر ساري، مقاله حاضر به بررسي و شناسايي ابعاد كليدي طراحي و اجراي مسكن در منطقه مورد مطالعه مي‌پردازد. نتايج اين تحقيق مي­تواند با اتخاذ تصميمات كليدي و تأمين الزامات تأمين مسكن دائم به كاهش خطرپذيري پيش از وقوع زلزله و نيز تسريع و ارتقاي كارايي بازسازي مسكن دائم در شرايط آشفته و پيچيده پس از وقوع زلزله كمك نمايد. مقاله حاضر پس از بررسي نظريه ‌هاي موجود و شناسايي مهم‌‌ترين ابعاد و چالش‌‌هاي تأمين مسكن دائم، به سنجش آن‌ها از طريق مصاحبه با متخصصين و مسئولين برنامه‌هاي بازسازي و نيز مطالعات ميداني در منطقه مورد مطالعه مي‌پردازد. در ادامه نتايج حاصل از مطالعات ميداني مجدداً از طريق نظرسنجي متخصصين اولويت‌‌بندي و اعتبارسنجي شده تا در تدوين چارچوب طراحي مسكن دائم در منطقه 3 شهر ساري مورد استفاده قرار گيرد. اين تحقيق با روش نمونه موردي و با استفاده از ابزار مشاهده و مصاحبه نيمه‌ساخت‌ يافته انجام‌ شده است. انتخاب نمونه­ها بر‌اساس نمونه‌گيري هدفمند و تحليل داده‌ها با استفاده از تحليل مضمون صورت گرفته است. از مجموع بررسي‌­ها دوازده مقوله به‌عنوان عوامل كليدي طراحي و اجراي مسكن دائم در منطقه 3 شهر ساري شناخته‌ شده است. اين عوامل شامل مكانيابي سكونتگاه، تعمير و مقاوم ‌سازي مسكن، مراحل اسكان پس از زلزله، فرصت اصلاحات و توسعه، تسريع بازسازي مسكن، تكامل تدريجي مسكن، تكنولوژي مقتضي، تأمين مسكن توان‌پذير، نقش مسكن در معيشت خانوار محلي، الگوي سكونت، هويت و انتظارات ساكنين مي­باشند كه در قالب چهار مضمون الزامات اجرايي، رويكرد طراحي، پاسخ‌هاي اقتصادي و ملاحظات اجتماعي-فرهنگي دسته‌بندي شده است.

Recent earthquake experiences in Iran have shown that housing reconstruction is one of the most important aspects of post-earthquake recovery programs. Therefore, the provision of high quality housing that can meet the needs and expectations of people is a key factor in the success of reconstruction programs. However, recent experiences have shown that achieving this goal faces many challenges. Delay in delivery, escalating costs, poor quality and residents' dissatisfaction are the most common problems. Municipal district 3 located in the south of Sari is exposed to a high seismic risk and due to its worn-out urban environment, it is highly vulnerable. Problems such as the economic constraints of low-income residents, local construction weaknesses, low interaction between the community and built-environment professionals, lack of awareness of residents and insufficient capacity of local builders have led to a high risk in the district. These conditions necessitate a pre-earthquake planning for the reconstruction of permanent housing. Due to a lack of guidelines on earthquake risk reduction and shelter and housing provision after an earthquake in the city of Sari, the present paper examines the key dimensions of the design and implementation of post-earthquake permanent housing in this district. The results of this study can inform decision making for permanent housing, earthquake risk reduction and accelerating and improving the efficiency of permanent housing reconstruction after disasters. The article uses a case study approach to achieve this goal. First, it examines existing theories and identifies the most important dimensions and challenges of providing permanent housing and then considers them in the studied area. The results of the field study are validated through expert opinion elicitation. Qualitative interviews and observation have been used as data collection techniques. Semi-structured interviews have been conducted with three groups of participants: local residents, post-disaster reconstruction specialists and authorities. Samples were selected through purposive and snowball sampling based on the knowledge and experience of the participants. Data analysis relies on thematic analysis. In this method, the analysis is based on themes or dimensions that have been extracted from the literature review in relation to the research problem. These dimensions were the basis for selecting the interview questions during the data collection and for coding the responses in the data analysis phase. Finally, the findings of the field study were validated by the views of the reconstruction experts and were used to identify the key guidelines for housing reconstruction in the study area.