پديد آورندگان :
عباسي سوركي، علي دانشگاه شهركرد - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت , حسيني، زهرا دانشگاه شهركرد - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت , فلاح، سينا دانشگاه شهركرد - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت
كليدواژه :
جوانه زني , سرمادهي مرطوب , هورمون , بنيه بذر
چكيده فارسي :
مقدمه
بذرها گزينه مناسبي جهت برنامه هاي تكثير و حفاظت گياهان دارويي هستند. اگر چه وجود خواب در بذر براي گياهان دارويي وحشي يك راهبرد سازگاري محسوب مي شود، اما در مسير اهلي سازي، زراعت و پرورش آن ها يك صفت نامطلوب محسوب مي شود و بايد آن را برطرف نمود. بذر خوشاريزه نيز عليرغم دارا بودن خواص دارويي قابل توجه، داراي خواب مي باشد.
مواد و روش ها
به منظور شكست خواب بذر گياه خوشاريزه سه آزمايش جداگانه شامل سرمادهي مرطوب، تيمار هورموني و تركيبي از هردو اجرا گرديد. براي تيمار سرمادهي مرطوب بذرها در 10 نمونه 100 تايي به صورت مرطوب در دماي 5 درجه سانتي گراد به مدت 2، 4، 6، 8، 10، 12، 14 و 16 هفته قرار گرفته و با استفاده از طرح كاملا تصادفي در سه تكرار مورد مقايسه قرار گرفتند. براي تيمار هورموني بذرها به مدت 24 ساعت در بستر حاوي غلظت هاي صفر، 500 و 1000 ميلي گرم در ليتر جيبرلين قرار گرفتند و سپس به شرايط جوانه زني منتقل شدند ولي از آنجاكه شكست خواب اتفاق نيفتاد، اين آزمايش مورد بحث قرار نگرفت. براي تركيب تيمارهاي هورموني و سرمادهي بذرها به مدت 24 ساعت در دماي 20 درجه سانتي گراد در غلظت هاي ذكر شده جيبرلين قرار داده شدند و سپس به محيط حاوي آب مقطر در دماي 5 درجه سانتي گراد منتقل شد و در مدت 2، 4، 6 و 8 هفته در يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار مورد مقايسه قرار گرفتند. عامل اول غلظت جيبرلين در سه سطح و عامل دوم مدت زمان سرمادهي در 4 سطح بود.
يافته ها
سرمادهي مرطوب اثر مثبتي بر شكستن خواب بذر داشت و در تيمار 16 هفته سرمادهي صفات درصد و سرعت جوانه زني و شاخص هاي بنيه به بيشترين مقدار خود رسيد. استفاده توام تيمارهاي هورموني موجب تسريع شكست خواب و بهبود خصوصيات جوانه زني بذرهاي اين گياه گرديد بطوريكه در 8 هفته به بالاترين ميزان ممكن رسيد. تيمار 8 هفته سرمادهي مرطوب در دماي 5 درجه سانتي گراد توام با 1000 ميلي گرم در ليتر جيبرليك اسيد، بهترين تيمار براي شكست خواب بذر خوشاريزه بود.
نتيجه گيري
به نظر مي رسد خواب بذرهاي خوشاريزه از نوع فيزيولوژيكي است كه بطور موفقيت آميزي توسط سرمادهي و كاربرد همزمان سرمادهي و هورمون جيبرلين شكسته مي شود. اگرچه هورمون جيبرلين به تنهايي اثري بر شكست خواب نداشت، اما سبب كاهش نياز سرمايي بذرهاي خوشاريزه گرديد و استفاده توام اين دو اثر هم افزايي داشت.
جنبه هاي نوآوري: خواب بذر خوشاريزه تحت تاثير سرمادهي مرطوب برطرف شد، ولي جيبرلين به تنهايي اثري بر شكست خواب نداشت. استفاده از جيبرلين سبب كاهش نياز سرمايي گرديد و استفاده توام اين دو بر شكست خواب اثر هم افزايي داشت.
چكيده لاتين :
Introduction
Seeds are a good option for propagation and protection of medicinal plants. Although Seed dormancy is an adaptive strategy for wild medicinal plants, but it is considered as an undesirable trait in domestication and cultivation of them, need to be solved. Echinophora platyloba seed has dormancy despite its remarkable medicinal properties.
Materials and Methods
In order to break seed dormancy, three separate experiment including stratification, hormonal treatment and combination of both were performed. For stratification 10 samples of were placed in a wet bed at 5 ° C for 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14 and 16 Week and were compared using a completely randomized design with three replications. For hormonal treatment, the seeds were placed in GA concentrations of 0, 500 and 1000 ppm for 24 hours and then transferred to germination conditions. However, since the breaking of dormancy did not occur, this experiment was not discussed any more. For combined application of hormone and stratification, seeds were placed at mentioned concentrations of gibberellin for 24 hours at 20 ° C and then gibberellin solutions were removed and the seed transmitted to 5 ° C and compared for 2, 4, 6, 8 weeks with a CRD factorial experiment with three replications. The first factor was concentration of gibberellin in three levels and the second factor was the duration of stratification in 4 levels.
Results
Stratification had a positive effect on seed dormancy breaking and 16 week chilling lead to highest germination percentage and rate and vigor indices. The combined application of hormonal treatments accelerated dormancy release and improved seed germination characteristics, which peaked at 8 weeks. 8-week stratification treatment at 5 ° C with 1000 ppm gibberellic acid was the best treatment to overcoming of dormancy in Echinophora-platyloba seeds.
Conclusion
It seems that seed dormancy of Echinophora seeds is physiological, which broke down by moist chilling and simultaneous application of stratification and gibberellin successfully. Although Gibberellin had no effect on dormancy break, it reduced the need for stratification. Combined application of them showed synergistic effects on dormancy release. Highlights: Echinophora seed’s dormancy was broken under stratification conditions, but GA had no effect on it lonely. The application of gibberellin reduced the chilling demands of Echinophora seeds and the combined application of them had a synergistic effect on dormancy break
