عنوان مقاله :
تحليل ساختاري طرح‌هاي تذهيب در نگاره‌هاي هفت‌اورنگ ابراهيم ميرزا
عنوان به زبان ديگر :
The Structural Analysis of Illumination Designs in the Paintings of Ibrahim Mirza’s Haft Awrang
پديد آورندگان :
عظيمي نژاد، مريم دانشگاه هنر اصفهان , خواجه احمدعطاري، علي رضا دانشگاه هنر اصفهان , نجارپور، صمد دانشگاه هنر اصفهان , تقوي نژاد، بهاره دانشگاه هنر اصفهان
كليدواژه :
هفت‌اورنگ , نگارگري ايراني , دوره صفوي , تذهيب
چكيده فارسي :
بيان مسئله :يكي از منابع غني هنر ايران، نگارگري است كه كاربرد نقوش زيبا و قوام‌يافته چه به صورت هندسي، تجريدي و انتزاعي و يا طبيعت‌گرايانه در اين هنر و زيرشاخه‌هاي آن به كثرت قابل رويت است. نسخه هفت‌اورنگ جامي كه در قرن دهم و در مكتب مشهد مصور شد از نسخ مشهور و ارزشمند دورة صفويه است. هم‌آميزي سنت‌هاي مكتب هرات و تبريز در دورة صفوي و تركيب آن با ويژگي‌هاي بومي و منطقه‌اي نگارگري مشهد، منجر به خلق 28 نگاره زيبا شده است. اين نسخه مصور داراي تزيينات متعدد از نوع تذهيب است كه مجموعه‌اي غني از نقوش تزييني دورة صفوي را به نمايش مي‌گذارد.
هدف:اين مقاله با هدف تحليل طرح‌هاي تذهيب نگاره‌هاي هفت‌اورنگ و ويژگي‌هايي همچون فرم، رنگ، محل به‌كارگيري و نحوة كاربرد اين طرح‌ها انجام شده است.
روش تحقيق :يافته‌اندوزي با استناد به منابع مكتوب صورت گرفته است كه به روش توصيفي (تحليلي)، به بررسي داده‌هاي به دست‌آمده از نمونه‌هاي مطالعاتي مي‌پردازد.
پرسش‌هاي تحقيق :طرح‌ها و نقوش تذهيب در نگاره‌هاي هفت‌اورنگ چه ويژگي‌هايي دارند؟ كاربرد و شيوه اجرايي تذهيب در نگاره‌هاي نسخه مصور هفت‌اورنگ چگونه است؟
نتيجه‌گيري :نتايج حاصل از بررسي نگاره‌هاي هفت‌اورنگ ابراهيم‌ميرزا، نشان مي‌دهد كه نقوش تذهيب مورد استفاده در نگاره‌هاي هفت‌اورنگ بيشتر شامل گل‌هاي چندپر و شاه‌عباسي است و طرح‌هاي ختايي و تركيبيِ ختايي و اسليمي بيشترين نمونه‌هاي مورد استفاده در طرح‌هاي تذهيب اين نسخه مصور است. طرح‌هاي تذهيب بر سطوح بنا، كاشي‌كاري‌ها، مناره و گنبد، فرش و زيرانداز، چادر، سايبان و گاهي در پوشش لباس انسان و روانداز حيوانات نمود يافته‌اند. همچنين اين طرح‌ها نقش به سزايي در ارتقاي شكوه تزيين تصوير و تنظيم تركيب‌بندي نگاره داشته‌اند. كثرت طرح‌ها و نقوش تزييني در اين نسخه مصور، ويژگي‌هاي هنرهاي تزييني دورة صفوي را به نمايش گذاشته و منبعي كامل از مجموعة نقوش تزييني ايراني در يكي از شكوفاترين دوره‌هاي تاريخ هنر ايران را فراروي هنرشناسان قرار مي‌دهد.
چكيده لاتين :
A statement of the Problem: One of the richest sources of Iranian art is the miniature painting in which the use of beautiful and well-designed motifs are abundantly visible in the forms of geometric, abstract or naturalistic motifs. Such motifs can also be seen in different branches of this art, including illumination and Shepherd. The illustrated version of Jami’s Haft Awrang, illustrated in the 16th century A. D. and in Mashhad School, is one of the most famous and valuable manuscripts of the Safavid period. The harmonization of the traditions in Herat and Tabriz Schools during the Safavid period and combining it with native and regional features of Mashhad miniature painting has led to the creation of 28 beautiful paintings. This illustrated version has a number of illuminated decorations representing a rich collection of decorative motifs of the Safavid period.
Research Objectives: The present study aimed at analyzing the illumination designs used in the images of the Haft Awrang and also examining their features such as form, color, place of application and the way these designs have been used.
Methodology: Data collection has been conducted with reference to written sources and the obtained data has been examined using a descriptive-analytical method.
Research questions:
- What are the qualities of design and motifs in the images of Haft Awrang?
- How is the use and method of illumination in the illustrated version of the Haft Awrang? Conclusion: The results obtained from the investigation of the images in Ibrahim Mirza’s Haft Awrang indicate that the illumination motifs used in Haft Awrang images, mostly include multi-petal flowers and Palmette flowers, and Khatayi designs as well as combined Khatayi and Arabesque designs have been most frequently used in the illumination patterns of this illustrated manuscript. Illumination designs have been depicted on the surfaces of buildings, tile works, minarets and domes, carpets and rugs, tents, and occasionally in humans’ clothing and animal coverlets. Also, these designs have played a significant role in promoting the decorative glory of the images and adjusting the composition of the paintings. The plurality of the designs and decorative motifs in this illustrated manuscript represents the decorative arts of the Safavid period and provides the virtuosos with a comprehensive collection of Iranian decorative motifs in one of the most flourishing periods in Iranian history of art.
