كليدواژه :
مكان گزيني , روستاهاي كزج و كلور , بافت تاريخي- مذهبي , هنجار
چكيده فارسي :
هدف از اين پژوهش معرفي عوامل كلي تأثير‌گذار در مكان گزيني و استقرار اوليه روستاها است. مكان گزيني اوليه يك روستا نقش مهم و اساسي در سكونت اهالي آن روستا دارد. اگر مكان گزيني به‌صورت اصولي صورت گيرد، شكل‌گيري روستا روندي صعودي داشته، بنابراين ساكنين از هر لحاظ داراي آسايش خواهند بود. در شكل‌گيري هسته اوليه يك روستا عوامل متعددي دخيل هستند. اين عوامل بايد به حدي تأثير‌گذار باشند كه انگيزه ايجاد سكونتگاه‌هاي جديد و توسعه و گسترش كالبد روستا را براي توسعه آن فراهم آورند.
در راستاي بررسي عوامل مكان گزيني با بررسي نمونه‌هاي موردي دو روستاي كزج و كلور در شهرستان خلخال، با برخورداري از بافتي تاريخي-مذهبي مورد مطالعه قرار گرفته است. بنابراين روستاهايي كه در بافت خود اماكن مذهبي دارند و به‌واسطه آن شاخص‌تر گشته‌اند روستاهاي با بافت مذهبي ناميده مي‌شوند. حضور امام‌زاده در يك بافت روستايي، نقش بسزايي در شكل‌گيري سكونتگاه‌ها در اطراف آن خواهد داشت كه ريشه در اعتقادات مذهبي آن مردم را نشان مي‌دهد. لذا در اين مقاله تلاش گرديد به اين سوالات پاسخ داده شود كه عبارتند از: چه عواملي در مكان گزيني اوليه روستاهاي با بافت تاريخي- مذهبي مؤثر بوده و وزن كدام عامل بيشتر است؟ نقش منظرين امامزادهها در بافت روستاهاي استان اردبيل چگونه است و در اين راستا با بهره‌گيري از اطلاعات و منابع موجود در كتابخانه‌ها، مراجعه به روستاهاي مورد بررسي، مصاحبه حضوري با اهالي، انجام كروكي‌هاي مؤثر و با استفاده از روش تحقيق تحليلي- پيمايشي و شيوه قياسي به ارائه عوامل تأثير‌گذار در مكان گزيني و شكل‌گيري بافت اين دو روستا مي‌پردازد. نتايج حاصل از بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه عواملي همچون وجود توپوگرافي(امنيت)، منابع آبي، وجود پتانسيل اقتصادي زمين به‌لحاظ خاك غني و آب و هواي مناسب، نمادهاي مذهبي(امام‌زاده)، تأثير چشمگيري در مكان گزيني و شكل‌گيري هسته اوليه روستا دارند اما طبق يافته‌هاي تحقيق در روستاهاي مورد مطالعه، عامل نمادهاي مذهبي (امام‌زاده) با تدقيق بر سابقه حضور آن‌ها در اين روستاها نسبت به ديگر عوامل بررسي شده از وزن بالايي برخوردار است كه آن هم نشان از ريشه‌هاي اعتقادي و مذهبي ساكنين در اين آبادي هاست. فاصله قرارگيري امامزادهها در روستاي كلور بافتي خطي را در خزش روستايي سبب شده است و تمركز وجود امام‌زاده در مركز روستاي كزج بافتي متمركز را براي اين روستا شكل داده است.
چكيده لاتين :
The purpose of this research is to introduce the general factors influencing the initial location of villages. The initial location of a village has a critical role in its habitation. If location is made in principle, the formation of the village has a rising trend. So, residents be comforted in every respect. Several factors are involved in the formation of the core of a village. These factors must have been so influential that they provide incentives for new settlements and the development of the village body. For the location selecting purposes, the two Kalur and Kazaj regions located in Khalkhal city those are carrying historical-religious rural texture, has been studied. Villages that have religious sites on their texture and more prominent call villages with religious texture. The existence of a shrine in the villages also shows a long history and a long history of living in it. Therefore, the existence of an Imam Zadeh in the rural context, solely, takes the account for the village to fall in the religious and historical category. The presence of Imam Zadeh in rural texture will have a significant role in the formation of settlements which is rooted in the religious beliefs of the people of the inhabitants.
The apparent appearance of the two villages of Kazj and Koolar in the city of Khalkhal has been viewed from two aspects of the external landscape and internal perspective. In a glimpse of both villages, they represent the introverted form, houses of stairs in the center of the village, surrounded by mountains, creating a veil between themselves and the surrounding areas, with a religious center, which in both villages of the center religious places (Imam Zadeh, Mosque) are dedicated. A quick look at the walls of the streets, domes and minarets, the tradition of covering the people, the voice of the Az@n distributed from the mosques, the presence of people for pilgrimage in the shrines, etc., in the wider view of the external view of the villages to their audience are immediately catching the attention. Therefore, in this paper, we tried to answer these research questions, which are: What factors influence the initial location of villages with historical-religious rural texture and which factors are more important? Is the existence of religious symbols (Imam Zadeh) influenced the development of tissue of studied villages? So, In this regard, using the information and resources available in the libraries, referring to the examined villages, interviews with people, make effective cabriolet, and using the Analytical-survey research method and deductive method, it presents the factors influencing the location and texture of these two villages. Results of this study showed that factors such as the existence of topography (security), water resources, the potential economic potential of land in terms of rich soil and suitable climate, religious symbols (Imam Zadeh), considering their history in these villages, they have high weight compared with other factors which also shows the religious roots of the residents in these villages. In a way that the distance between the Imam Zadeh in the village of Kalur has caused a linear texture in the rural creep and has shaped the focus of the Imam Zadeh in the center of the Kazaj village of centralized culture tissue in the village. However, the lack of Imam Zadeh in the context of these villages, according to the studies and documents presented during the study, would not undoubtedly create the initial core and such a developmental direction for the studied villages.
