تحليل ويژگي‌هاي شكلي خانه‌هاي چهارصفه و نفوذ آن در كالبد شكلي خانه‌هاي درون‌گراي شهر اصفهان

Analysis of the Formal Features of Chaharsofe Houses and its Influence on the Formal Structure of Introverted Houses in the City of Isfahan

خانه‌هاي چهارصفه يكي از بناهاي ارزشمند معماري ايران محسوب مي‌شوند، به ‌گونه‌اي كه برخي از محققين، طراحي بعضي از بناهاي تاريخي با عملكردهاي متفاوت در دوران اسلامي را نشأت‌گرفته از خانه‌هاي چهارصفه قلمداد مي‌كنند. شناخت ويژگي‌هاي شكلي خانه‌هاي چهارصفه، سبب نگهداري و مرمت اين بناهاي ارزشمند خواهد شد و در شناسايي خصوصيات تأثيرگذار در شكل‌گيري فضاهاي خانه‌هاي تاريخي، نقش مؤثري خواهد داشت. اين پژوهش بر آن استوار است كه ويژگي‌هاي شكلي خانه‌هاي چهارصفه، در ساختارهاي خرد و كلانِ خانه‌هاي تاريخي درون‌گرا، نقش مؤثري داشته است. اين پژوهش بر آن است تا به شناخت ويژگي‌هاي شكلي تهرنگ خانه‌هاي چهارصفه بپردازد و با استناد به آنها، خصوصيات شكلي تهرنگ خانه‌هاي تاريخي ساخته‌شده در شهر اصفهان را تحليل كند. در اين راستا اين تحقيق به استخراج ويژگي‌هاي شكلي تكرارشونده در تهرنگ خانه‌هاي چهارصفه و تأثير آنها در پيدايش پلان فضاهاي خانه‌هاي درون‌گرا مي‌پردازد. به ‌طور كلي اين پژوهش در جهت گونه‌شناسي اجزاي خانه‌هاي چهارصفه و چگونگي استفاده از آنها در تهرنگ بناهاي مسكوني كه در دوره‌هاي بعد ساخته ‌شده‌اند، انجام خواهد گرفت. روش تحقيق مورد استفاده در اين پژوهش، تطبيقي، تاريخي و تفسيري بوده كه تفسير آنها به‌ صورت استنتاجي انجام ‌شده است. ابزارهاي مورد استفاده شامل جمع‌آوري اطلاعات به روش مطالعة كتابخانه‌اي، ميداني و بهره‌گيري از مصاحبه‌هاي ساختاريافته با صاحب‌نظران و استادكاران است. پژوهش پيش‌رو، به دنبال آشكارسازي ويژگي‌هاي شكلي تكرارشوندة خانه‌هاي چهارصفه در ايجاد تهرنگ فضاهاي خانه‌هاي درون‌گراي شهر اصفهان است . نتايج به‌دست‌آمده بيانگر آن است كه ويژگي‌هاي شكلي خانه‌هاي چهارصفه در مقياس خرد و كلان، در شكل‌گيري تهرنگ فضاهاي خانه‌هاي درون‌گرا نقش به سزايي داشته است.

Chaharsofe houses are considered to be one of the most valuable architectural buildings of Iran, such that some researchers consider the design of some monuments with different functions during the Islamic era to be derived from the Chaharsofe houses. Understanding the features of Chaharsofe houses will help maintaining and restoring these valuable buildings and will play an important role in identifying the influential characteristics in the formation of the spaces of the historical houses. This research is based on the fact that the characteristics of Chaharsofe houses have played a significant role in the micro and macro structures of the introverted historical houses. This research seeks to recognize the formal features of the texture of Chaharsofe houses and, accordingly, to analyze the formal features of the texture of the historic houses built in the city of Isfahan. In this regard, this research explores the formal features of a recurring form in Chaharsofe houses for the first time and reveals their impact on the emergence of the plan of introverted houses spaces. In general, this research will be conducted to characterize the components of Chaharsofe houses and how they were used in the residential buildings constructed in the following periods. The research method used in this research is comparative, historical, and interpretive whose interpretation has been done inductively; the applied tools include collecting information with a library method, field method, and conducting structured interviews with experts and professors. The present research seeks to reveal the recurring formal features of Chaharsofe houses in creating the spaces in the plan of Isfahan’s introverted houses. The results showed that the characteristics of Chaharsofe houses on micro and macro scale have a significant role in the formation of the spaces in the plan of the introverted houses.