پديد آورندگان :
بسحاق، محمدرضا دانشگاه اصفهان , تقديسي، احمد دانشگاه اصفهان - گروه جغرافياي , تقوايي، مسعود دانشگاه اصفهان - گروه جغرافياي
كليدواژه :
فقر , ناپايداري , محيط زيست , مناطق روستايي , مدل‌سازي
چكيده فارسي :
در ميان تمام چالش‌هاي موجود در مسير توسعه پايدار شايد بتوان به صراحت گفت كه دو مانع اصلي مطرح است، فقر و تخريب محيط زيست. اين دو عامل علاوه بر اين كه تأثير منفي بر دستيابي به توسعه پايدار مي‌‌گذارند، داراي رابطه پيچيده‌اي هستند و به‌عنوان بحران جدي كشور را تهديد مي‌كنند. بايد توجه داشت كه تخريب محيط زيست مسئله‌اي پيچيده است و ساير زمينه‌ها مانند فناوري‌هاي نوين، آداب و رسوم، برنامه‌ها و راهبردهاي ملي، زمينه‌هاي تاريخي، جغرافيايي، سياسي و... نيز در اين تخريب سهيم‌اند. لذا وجود تفكري نظام‌مند كه تمام ابعاد مسئله را در بر گيرد و به آن توجه كند ضروري مي‌نمايد. تخريب محيط زيست و فقر هر دو از چالش‌هاي جهاني هستند كه مشتركات بسياري دارند اما اغلب به‌طور جداگانه مورد بررسي قرار مي‌گيرند. محيط را نمي‌توان به حال خود رها كرد. انسان‌ها نه تنها نسبت به يكديگر بلكه نسبت به محيط خود مسئولند. اگر به محيط آسيب نرسانيم مدت‌هاي طولاني پايدار خواهد بود. از اين‌رو هدف پژوهش حاضر طراحي مدلي است كه بتواند قواعد فقر روستايي و ناپايداري محيطي را تبيين كند. روش پژوهش حاضر به‌صورت پيمايشي مي‌باشد و سعي شده كه با استفاده از رويكرد مدل‌سازي معادلات ساختاري به طراحي مدلي از فقر و ناپايداري محيطي در مناطق روستايي اقدام گردد. جامعه آماري اين تحقيق سرپرستان خانوارهاي مناطق روستايي استان چهارمحال و بختياري ميباشند كه با استفاده از فرمول كوكران نمونه‌اي به حجم 383 نفر از بين آن‌ها به روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي انتخاب گرديده و با ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. يافته‌هاي پژوهش حاضر نشان مي‌دهد كه فقر ناشي از ابعاد اقتصادي، اجتماعي و سياسي است كه به‌طور معنا‌داري به‌وجود آورنده فقر روستايي است. از سوي ديگر ناپايداري در روستا در متغيرهاي آب، خاك، مرتع و درختان نمود بيشتري دارد. نتيجه پژوهش حاضر علاوه بر تبيين مسئله فقر روستايي و ناپايداري، حاكي از اثر مثبت و معنادار بين اين دو متغير است. فقراي روستايي با بهره‌برداري بيش از حد از امكانات طبيعي سبب ناپايداري بيشتر آن مي‌شوند و اين مسئله در گذر زمان منجر به نابودي منابع مي‌گردد.
چكيده لاتين :
Among all the challenges of sustainable development, two obstacles seem to be the most wide-ranging: poverty and environmental degradation. These two obstacles, in addition to their negative impact on sustainable development, have a complex relationship. It should be noted that environmental degradation is a complex issue per-se, and other influencing factors that may have an impact on it include history, geography, culture and traditions, new technologies, national programs and strategies. Therefore, the existence of a systematic thinking that encompasses all aspects of this issue seems necessary, especially since environmental degradation and global poverty, have been generally studied as separate matters.
The aim of this study is to design a model to explain the patterns of rural poverty and environmental instability. The research relies on structural equation modeling to illustrate the environmental instability and poverty in rural areas. The sample consists of heads of households in rural areas of the Charmahal Bakhtiari province. Based on Cochran formula, a sample of 383 individuals was selected through stratified random sampling. The sample members were then interviewed by questionnaires. The findings of this study indicate the severe impact of economic, social, and political factors on rural poverty. On the other hand, the instability of the rural environment is manifest in the features that include the water resources, soil quality, the resilience of pastures and plants. Furthermore, the results of this study reveals a direct correlation between rural poverty and environmental instability; The poor rural population are more prone to excessive use of natural resources and would henceforth create more environmental instability, which in turn has a negative impact on their livelihood.
