ارزيابي رعايت رژيم دارويي ضدسل در ميان بيماران دريافت‌كننده ايزونيازيد، ريفامپين و پيرازيناميد: شواهدي از شهر كرمان

Assessment of adherence to antituberculosis drug regimen among patients receiving isoniazid, rifampin and pyrazinamide: Kerman, Iran

مقدمه: سل يكي از اصلي‌ترين عوامل مرگ‌و‌مير در بيماري‌هاي عفوني است. با توجه به اهميت رعايت رژيم دارويي، جهت كنترل و پيشگيري از مقاومت دارويي، تصميم گرفته شد، ميزان رعايت رژيم دارويي توسط بيماران مسلول شهر كرمان بررسي شود. روش بررسي: اين مطالعه به صورت مقطعي و سرشماري انجام گرفت كه نهايتاً 80 بيمار مطالعه را كامل نمودند. اطلاعاتي دموگرافي از طريق پرسش‌نامه‌ي خاص بيماران، جمع‌آوري گرديد. پس از گرفتن نمونه ادراري، چند قطره ادرار به معرف خاص ايزونيازيد، ريفامپين و پيرازيناميد اضافه مي‌شد و تغيير رنگ اختصاصي ايجاد شده، معرف مصرف يكي از اين داروها بود. اطلاعات گردآوري شده به كمك نرم‌افزار SPSS Inc., Chicago, IL; Version 18 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. از آزمون كاي‌اسكور براي بررسي ارتباط بين متغيرها استفاده گرديد. نتايج: نتايج اين مطالعه نشان داد كه در مجموع ميزان همكاري بيماران در مصرف ايزونيازيد 70 درصد، ريفامپين 70 درصد و پيرازيناميد 68/1 درصد بوده است. كيفيت پيروي از دستورات دارويي با سن، اطلاع از عوارض ناخواسته دارويي، اعتياد به ترياك و مدت مصرف دارو ارتباط معني‌دار داشت (0/05>P) ولي با عوامل جنسيت، مدت بيماري، مصرف داروي ديگر، و حضور فرد مسلول ديگر در خانواده، ارتباط معني‌داري مشاهده نگرديد. نتيجه‌گيري: اين مطالعه مشخص كرد كه عواملي هم‌چون سن، اعتياد به ترياك، مدت درمان وآگاهي از عوارض ناخواسته داروها از جمله عوامل تاثير‌گذار بر همكاري بيماران در مصرف مناسب داروها بوده است، به‌طوري‌كه افراد بالاي 35 سال، معتاد به ترياك، با دوره درمان طولاني و با عدم‌آگاهي از عوارض ناخواسته داروها به ميزان كمتري مبادرت به‌ رعايت رژيم دارويي خود نموده بودند.

Introdution: Among infectious diseases, tuberculosis is one of the leading causes of death killing in nearly 1.5 million people yearly. Considering the importance of patient co-operation in drug therapy and resistance we decided to evaluate the rate of co-operation of tuberculosis infected patients in regard to their use of antituberculosis drugs in Kerman. Methods: This descriptive study was conducted as a sectional and census study and 80 patients succeeded to finalize it. Demographic information was collected through a questionnaire by patients. To carry out the designed test, a urinary sample was taken from each patient and a few drops of each were added to the drugspecific reagents. On the basis of color variation which is special for rifampin, isoniazid and pyrazinamide, we made a decision on the co-operation of the patients. The collected data were analyzed by the the use of SPSS software version 18 and p-value<0.05 was acceptable. To find out the relation between variables, the Chi-square test was applied. Results: The results of this study showed that the total co-operation rate for patients administered with isoniazid was 70%, rifampin 70%, and pirazinamide 68.1%. The quality of adherence to drug orders with age, knowledge of unwanted adverse effects, opium addiction and duration of drug use had a significant relationship (P <0.05); but with gender, duration of illness, use of another drug, and the presence of another TB infected in the family, no significant difference was observed. Conclusion: We resulted those factors such as age, addiction and lifestyle, duration of treatment and awareness of side effects influence on the co-operation of the patients on drug usage. So that people over 35 years, addict ones, treated for a long time and in the patients with lack of awareness of drug side effects, their adherence to the treatment regimen was lower.