كليدواژه :
معناشناسي شناختي , الگويِ چما , شبكۀ معنايي , كردي كلهري
چكيده فارسي :
هدف از پژوهش حاضر بررسي جايگاه Ɂæra// و چندمعنايي آن در كردي (گويش كلهري)، براساس انگارۀ چندمعناييِ اصول‌مند (الگوي چما) (تايلر و ايوانز،2001 و 2003؛ ايوانز و تايلرa، 2004؛b،2004؛ايوانز،2004، 2006) است كه معيارهاي اساسي و كاربردي براي شناخت معاني مجزا و معناي سرنمون حروف اضافه ارائه مي‌دهد. با بهره‌گيري از اين انگاره، ماهيت روش انجام اين پژوهشِ كيفي، توصيفي-تحليلي و نوع روش داده-بنياد است. داده‌هاي انتخاب‌شده از مصاحبه با گويشوران كرديِ كلهري به‌دست آمده و صحت آنها نيز كاملاً مورد تأييد گويشوران بومي است كه در اين بررسي، به‌دليل محدوديت حجم مقاله، به ذكر نمونه‌هايي از هر مفهوم بسنده كرده‌ايم. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه /Ɂæra/ به‌عنوان پرسش‌واژه در جايگاه ابتداي جمله يا در جاي اصلي آن قبل از مقولۀ فعل، «چرايي و علت» را مورد پرسش قرار مي‌دهد و همچنين در جايگاه قبل از اسم يا گروه اسمي، به‌عنوان حرف اضافه شامل هشت معناي مجزا و دو خوشۀ معنايي است كه معناي سرنمون آن «براي» است. نگارنده براي واكاويِ معانيِ متمايزِ اين حرف اضافه، آنها را جداگانه در يك شبكۀ معنايي ترسيم كرده است.
چكيده لاتين :
The aim of this study was to investigate the place of /Ɂæra/ and its polysemy in Kalhori Kurdish based on the principled-polysemy approach ( Tylor & Evanz 2001,2003; Evanz & Tylor 2004a, 2004b; Evanz 2005,2004,2006), which presents basic and applied criteria for identifying different and primary meanings of prepositions. The study is analytic-descriptive and data-based. The data was collected from interviews with Kalhori speakers, and their originality was verified by native speakers. This study focused only on some samples for each distinct meaning due to the limitation of time and space. The research findings show that /Ɂæra/ questions the causality, as a wh-word in the initial position of a sentence or wh-in-situ and before a verb. The findings as well show that it has eight meanings and two semantic clusters, and that in the initial position, its meaning is “for”, and that when placed before a noun or noun phrase, it functions as a preposition. A semantic network presented shows the distinct meanings of /Ɂæra/ as a preposition.
