ارزيابي عوامل مؤثر در ناكامي طرح‌هاي تجميع مناطق روستايي (مطالعه موردي‌: شهرستان پاوه، بخش نوسود‌، شهرك شرام)

Evaluation of effective factors in the failure of combining plans in rural regions (Case study: Sharm town, Kermanshah province)

برنامه‌ريزي توسعه ­روستايي به‌عنوان يكي از سازوكارهاي رسيدن به توسعه، مستلزم شناخت دقيق مقتضيات و نيازهاي جوامع روستايي، متناسب با شرايط مختلف مي‌باشد. طرح‌هاي ادغام و تجميع روستاها به‌عنوان يكي از سياست­ها­ي مهم در بازسازي روستاهاي مناطق جنگزده و برنامه‌ريزي توسعه مناطق روستايي مطرح گرديده ­است. در دوران بازسازي مناطق جنگزده طرح ساماندهي شهرك شرام، براي تجميع روستاهاي هاني­گرمله، بيدرواز و كيمنه(استان كرمانشاه، شهرستان پاوه، بخش نوسود، دهستان شرام) تهيه گرديد‌ كه باوجود برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده، روستاييان ماندن در غربت يا رفتن به روستاهاي اصلي و بازسازي نشده خود را بر سكونت در محل تجميع ترجيح دادند. مسئله اساسي تحقيق حاضر، ارزيابي علل اقتصادي، اجتماعي­- فرهنگي‌ و كالبدي­­- فيزيكي ناكامي طرح‌هاي تجميع روستايي با تأكيد بر طرح تجميع شهرك شرام مي‌باشد. در اين تحقيق با توجه به رويكردهاي كالبدي- فضايي، اقتصادي و اجتماعي و ديدگاه‌هاي نظريه پردازان مختلف در رابطه با مسائل ادغام و تجميع، در ‌‌صدد تبيين ارزيابي‌ دلايل شكست پروژه­هاي تجميع مناطق روستايي برآمده­ايم. در ادبيات تحقيق بسياري از مهمترين منابع در مورد اسكان مجدد و ادغام و تجميع را مورد بررسي قرار داده­ايم. تحقيق حاضر از نوع كاربردي و تا حدودي توصيفي بوده و تكنيك مورد استفاده مصاحبه سازمان‌نيافته و در بعضي موارد خاص مشاهده و بررسي اسناد و مدارك موجود بوده ­است. در قسمت يافته­هاي تحقيق بعد از شناسايي علل و عوامل مختلف ناكامي طرح شهرك، مشخص گرديده است برنامه‌ريزي مناسب و استفاده از توانايي‌هاي روستاييان مي‌تواند بستر مناسبي براي موفقيت طرح‌هاي تجميع فراهم ­نمايد. بر اين اساس مي‌بايست براي رسيدن به تفاهم و نقطه ­نظرات مشترك بين طرفين طرح‌ها، روابط مثبت و سازنده­اي بين برنامه‌ريزان و روستاييان ايجاد شود و با عنايت به اينكه برنامه‌ريزي اغلب طرح‌هاي تجميع با در نظر گرفتن رويكرد كالبدي- فضايي انجام گرفته (و اين مورد نيز كم و بيش در تحقيق حاضر نمايان­ است)‌، توجه به رويكردهاي كالبدي –

Rural development planning as a mechanism for rural development requires a precise understanding of the needs and condition of rural communities. Combining villages has been one of the policies developed and implemented in post-war reconstruction projects as well as rural development projects in Iran. During the post-war reconstruction period, Shram town plan was developed with the aim of combining three villages namely Hanigarmalah, Kaymneh and Bidarwaz (Kermanshah province). Despite planning initiatives and efforts, villagers either moved to other cities or villages or moved back to their destroyed villages instead of moving to the new town. This study evaluates the economic, socio-cultural, and physical causes of the failure in plans and projects that involve combining villages, focusing on the case of Shram. This evaluation relies on the existing social theoretical frameworks in the literature including theories of participatory rural development as well as scholarly debates on combining rural settlements. Techniques of data gathering adopted in this research include deep interview, field observation as well as document review. Overall 39 interviews with opponents and proponents of Shram town plan as well as local authorities have been conducted. Aside from identifying the causes of the failure of the town plan, this research found that an appropriate planning mechanism and utilizing the capacities of villagers can prepare the ground for developing successful plans and projects of combining rural settlements. On this basis and in order to reach a common understanding and shared points of views between the stakeholders, it is necessary for planners to build positive and constructive relations with villagers. Additionally, unlike current approaches in similar plans and projects, which heavily rely on spatial and physical approaches, it is necessary to pay attention to social, economic and cultural dimensions of such plans and adopt a more holistic approach in planning and implementation.