جايگاه سازمان كالبدي در طراحي شهري

در اين نوشتار به ماهيت و محتواي نظم كالبدي شهر توجه شده است و شامل دسته بندي، ريخت شناسي، و تحليل عناصر و اجزاي تسلسل دهنده آن است. چگونگي چيدمان توده و فضا بخش مهم اين مطالعات را تشكيل مي دهد، اغلب مطالعات ريخت شناسي(مورفولوژي)، از آنجا كه در ديسيپلين ها و دانش هاي نختلف(مانند جغرافيا، برنامه ريزي و غيره) صورت پذيرفته اند، فاقد جنبه هاي كيفي هستند. در اين مقاله جايگاه مطالعات اندام شناسي در قالب ئانش طراحي شهري تعيين و در آنها بر معرفي ماهيت و محتواي نظم كالبدي در اين زمينه سعي شده است. به همين لحاظ بر تشخيص ساختار شكل و فرم شهر، اصالت بافت، و از همه مهم تر ويژگي هاي تشكيل دهنده هويت و تشخص آن تأكيد ويژه شده است. چيدمان توده و فضا و چگونگي ايجاد محصوريت هاي لازم براي شكل دهي به فضا هاي شهري از توجهات دانش طراحي شهري و از مطالعات مورفولوژي است .همچنين دريافت و تحليل ادرام شهروندان از حس و حال محيط ابعاد ذهني آنرا تشكيل مي دهد. مجموعه اين توجهات حاكي از تفاوت ماهيت مطالعات مورفولوژي در اين دانش با ساير ديسيپلين ها است. كالبد و فرم فيزيكي شهر شامل ساختارهاي شكل دهي به عرصه هاي عمومي و تودده هاي دربرگيرنده فضاهاي خصوصي است كه امكان وقوع عملكرد و فعاليت هاي مختلف اجتماعي و اقتصادي در آنها بسترسازي شده است. بر اين اساس شهرها متناسب با جايگاه اجتماعي و نقش اقتصادي خود، هويت و نظم كالبدي شهرها نيز متناسب با آن و به طور مداوم سازماندهي جديد ميشود. اين تحول شامل تغيير در ماهيت عناصر و چيدمان فضايي آن است. روش تحقيق بر اساس استناد به آخرين پايگاههاي نظري شناخته شده در هر يك از مقولات است و در هر مبحث نظريه اي ر قالب جمع بندي ديدگاهها و طبقه بندي جديد تدوين شده است. مقاله از سه بخش اصلي تشكيل شده است . بخش اول تحت عنان «مفاهيم و محتوي»معرفي پديده و دامنه توجهات آن، مرتبط با دانش طراحي شهري است، بخش دوم تحت عنوان«عناصر سازمان كالبدي» نگاه دقيق تر به شاخص هاي سازنده اين نظم است و بخش سوم مبحث «سازمان دهي» و مهمترين بخش از اين مطالعات كالبدي را تشكيل مي دهد و بيان انطباق محيط كالبدي با تغييرات لازم اجتماعي و اقتصادي است، تحولي كه بايد براي بهينه سازي و مطلوبيت محيط راهبردي شود. در مبحث سازماندهي به اصول مديريت و رهنمودهاي دستيابي به شرايط پايداري و بلوغ سازمان كالبدي شهر ميپردازيم.