تداوم معمارى مذهبى ساسانى در مسجد تاريخانة دامغانتحليل مقايس هاى آتشكدة تپ هحصار و مسجد تاريخانة دامغان

بسيارى از محققان عرصة معمارى بر اهميت مبجث تداوم درمعمارى ايرانى تأكيد دارند. معمارى ايران بنا بر نظر برخى از محققان و ايران شناسان حاصل تداوم تاريخى تمدن ايرانى است و مى دانيم كه اين معمارى در قرون اولية اسلامى و به ويژه با تمركز بر ساختن مساجد، رشد و شكوفايى قابل ملاحظه اى مى يابد. در مطالعة تاريخ معمارى ايران، تحقيق دربارة معمارى مساجد اهميت بسيارى دارد.در اين نوشتار به تبيين تداوم معمارى ايران در طول تاريخ تمدن ايران پرداخته مى شود . سپس شواهد اين تداوم به مقايسة كاخ آتشكدة ساسانى تپه حصار و مسجد تاريخانة دامغان و بررسى نكات اشتراك وافتراق آن ها جستجو و بعد با بررسى نظرات محققان موافق و مخالف،در فهم ميزان سهم معمارى ساسانى و شيوة ساخت كاخ آتشكده تپه حصار در ساخت مسجد تاريخانه دامغان سعى مى شود .در مسير تحقيق با مرور وضعيت اجتماع ى فرهنگى ايران در قرون اولية اسلامى و چگونگى رابطة ايرانيان با مساجد ساخت هشده در جهان اسلام،بستر روشنى از نقش ايرانيان و هنر ايرانى در معمارى و هنر اسلامى گشوده م ىگردد و سپس با مطالعه و رجوع به گزار شهاى باستا نشناسانى، كه درحفار ىهاى آتشكدهة تپ هحصار و مسجد تاريخانة دامغان حضور داشت هاند، به بررسى و توصيف ديدگا ههاى محققان مختلف در خصوص اين دو بنا پرداخته م ىشود.سپس با توجه به جدول مقايسة تطبيقى عناصر كالبدى كاخ آتشكدة تپه حصار ومسجد تاريخانة دامغان نتيجه گيرى مى شود كه اين مسجد ويژگى هاى مشترك بسيارى باآتشكدة تپه حصار دامغان دارد و مى توان آن را تداوم معمارى ايرانى به شمار آورد، كه با توجه به تغيير عملكرد و با استفاده از عناصر معمارى ساسانى تغيير شكل در فضاى معمارى مشاهده مى شود .همان طور كه مسير تحقيق توضيح داده شده، از روش تحقيق موردى با رويكرد تفسيرى تاريخى و سپس تحليل مقايسه اى استفاده شده است.