مكان و هويت شخصي: نقش محيط كالبدي در شكل‌گيري «حس خود»

Place and Personal Identity:The Role of the physical environment in Creation "the sense of self "

در زندگيِ همة ما مكان‌هايي وجود دارند كه خود را بدون آن‌ها نمي‌توانيم تصور كنيم. هر يك از آن‌ها بخشي از «من» يا «خود» ما را مي‌سازند. آنچه روانشناسان بدان «هويت شخصي» مي‌گويند. مفهوم روانشناختيِ «هويت مكاني»، معرف جنبه‌هايي از هويت شخصي فرد است كه به‌واسطة تجربة مكان‌ها حاصل مي‌شود؛ اما در توضيح جنبه‌ي كالبديِ هويت شخصي، نظريه‌هاي مختلفي وجود دارد كه تفاوت ميان آن‌ها را مي‌توان ناشي از تفاوت ميان تعريف آن‌ها از مفهومِ«خود» دانست. در تعبير سنتي، «خود» مجموعه‌اي از ويژگي‌هاست كه فرد را از ديگري متمايز مي‌كند. اما در تعبير متأخرتر، «خود» مجموعه‌اي از معناهاست كه فرد ميان تجربه‌هاي زندگي‌اش مي‌سازد. در تعبير نخست «خود» ماهيتي «مفهومي» دارد و در تعبير دوم از جنس «روايت» است. اين مقاله مي‌كوشد تا با اتكاء بر متون نظري و با مرور مفاهيم روانشناختي مرتبط، از منظر تعبير دوم توضيح دهد كه چگونه يك محيط كالبدي مشخص ـ مكان ـ با هويت شخصي افراد ارتباط مي‌يابد. چنان كه توضيح داده خواهد شد، آن‌چه باعث مي‌شود يك مكان- رويدادِ مشخص، در تصويرِ فرد از خودش اهميت بيابد، نه خودِ آن مكان- رويداد بلكه «نسبتي» است كه ميان فرد و آن مكان- رويداد شكل گرفته است و هر بار به كمك داستان‌ها و صحنه‌هاي وابسته به آن بازسازي مي‌سازد. مي‌توان گفت نقش علوم طراحي در شكل‌گيري نسبتي ميان فرد و مكان- رويدادها، زماني بارز مي‌شود كه بتوانند به كمك ايجاد و تقويت «كيفيت‌هايي واسطه‌اي» ميان فرد و يك مكان مشخص، امتزاج اين دو، و امكان پديد آمدن داستاني مشترك ميان «من» و «مكان» را ميسر كنند.

There are many places in our lives which we can’t imagine ourselves without them. Each of these places makes some parts of “I/me” or “self”; the entity which is called “personal identity” by psychologists. In this regard, the concept of “place identity” explains physical aspects of personal identity; those aspects which are made through experiencing physical environment (places). Also based on how different psychological theories define the “self” as the basic concept, there are some theoretical challenges about the relation between place and identity. In traditional view, the “self” is a set of those personal “properties” which characterizes person from others. But in a more recent view, the “self” is a set of “meanings” which is made by person and interrelates his/her life events. The “self” in the former view is “conceptual” and in the latter is “narrative”. This article, through psychological literature review, tries to define a conceptual framework which explains how the “place” – as a basic concept in environmental design – relates to “personal identity