اصولي براي معماري فضاهاي آموزشي مبتني بر تعريف انسان و معماري از منظر اسلام

فاقد عنوان و چكيده لاتين

امروزه فقدان راهبردهاي مناسب جهت طراحي معماري فضاهاي آموزشي كه بتواند بستر مناسبي جهت تحقق تعليم و تربيت اسلامي به وجود آورد، مشهود است. يكي از علل اين مسئله عدم توجه به مباني نظري صحيح و جامع در زمينه شناخت انسان و نيازهاي او، اهداف تعليم و تربيت و قابليت هاي فضاي معماري جهت بسترسازي براي آن مي باشد. اين پژوهش با توجه به هدف تعليم و تربيت اسلامي كه رسيدن انسان به كمال و دستيابي به «حيات طيبه» است، هدف غايي فضاهاي آموزشي را بسترسازي براي اين امر در نظر گرفته است. با توجه به اين كه حيات آدمي ساحات گوناگون داشته و مي بايست براي تحقق حيات طيبه به همه آن ساحات توجه داشت، اين رويكرد در ارائه اصول معماري فضاهاي آموزشي نيز تسري داده مي شود. در اين راستا براي تعريف ابعاد حيات انسان، از تعريف امام علي (ع) كه نفس آدمي را داراي چهار مرتبه، (نامي نباتي، حسي حيواني، ناطق قدسي، كلي الهي) دانسته، بهره گيري شده و ساحات حيات و نيازهاي انسان بر اساس ابعاد نفس او به صورت چهار ساحت مادي، رواني، عقلاني و روحاني تعريف مي شود. سپس اصولي را كه در زمينه تعليم و تربيت مرتبط با كمال هريك از اين مراتب نفس است، با مراجعه به منابع اسلامي (قرآن و روايات معصومين (ع)) استخراج نموده است. روش اين پژوهش، استدلال منطقي بوده و به صورت توصيفي-تحليلي به طبقه بندي راهبردها در چهار دسته متناظر با ساحات حيات انسان پرداخته است. در اين مقاله تلاش شده است با مطالعه قابليت هاي فضاي معماري كه در بسترسازي تحقق هر يك از مراتب نفس انسان مي توانند ايفاي نقش كنند، اصول و راهبردهايي براي معماري فضاهاي آموزشي جهت كارايي بيشتر اين فضاها ارائه گردد.