روابط ساختاري بين بهزيستي روان‌شناختي با هوش هيجاني ادراك‌شده، توانايي كنترل تفكر منفي و افسردگي مادران كودكان كم‌توان ذهني و مقايسه آن با مادران كودكان عادي

Structural Relations of Psychological Well-being with Perceived Emotional Intelligence, Depression and Negative Thought Control Abilities in Mothers Having Children with Intellectual Disability

هدف: پژوهش حاضر مطالعه يك مدل علي براي تبيين بهزيستي روان‌شناختي در مادران داراي كودكان كم‌توان‌ ذهني و مقايسه آن با مادران كودكان عادي بود. روش: گروه نمونه اين مطالعه 75 نفر مادر داراي كودك كم توان و 75 مادر كودك عادي مدارس شهر اروميه بود كه از نظر تحصيلات و طبقه اقتصادي-اجتماعي؛ و سن، جنس و پايه تحصيلي فرزندان همتا گرديده بودند. در مدل طراحي شده هوش هيجاني ادراك شده، كنترل تفكر منفي متغير برون‌زا(مستقل)، افسردگي متغير ميانجي و بهزيستي روان‌شناختي متغير درون‌زا در نظر گرفته شدند. جهت سنجش متغيرهاي مدل از آزمونهاي افسردگي بك، هوش هيجاني ادراك شده ماير و سالووي(TMMS)، آزمون كنترل تفكر ولز و ديويس و بهزيستي روان‌شناختي ريف استفاده شد. آزمونها از نظر ويژگيهاي روانسنجي از طريق تحليل عاملي اكتشافي و تاييدي مورد بررسي قرار گرفتند. بر اساس نتايج حاصل مدل اوليه اصلاح و سپس از طريق معادلات ساختاري آزمون شد. يافته‌ها: نتايج اين بررسي نشان داد مدل پيشنهادي در گروه داراي فرزند عادي برازش مناسبي داشته و متغيرهاي درون مدل بخوبي قادر به تبيين بهزيستي روان‌شناختي هستند ولي در گروه مادران كم توانان ذهني مدل قادر نيست آن را تبيين كند. متغيري كه در هر دو گروه داراي مسير علي معني‌دار با بهزيستي روان‌شناختي بوده و مي‌توانست آن را تبيين نمايد راهبردهاي كنترل تفكر بود. نتيجه‌گيري: در گروه مادران دانش‌آموزان عادي متغيرهاي هوش هيجاني ادراك شده، توانايي كنترل تفكر منفي و افسردگي قادر به پيش‌بيني بهزيستي روانشناختي است اما در گروه مادران داراي كودك كم‌توان ذهني اين مدل فاقد كارآيي لازم است. براين اساس به نظر مي‌رسد بايد مدل ديگري براي مادران كودكان كم‌توان ذهني طراحي كرد كه بر اساس پيشينه پژوهشي يكي از اجزاي آن شدت كم‌تواني ذهني كودك و طبق يافته‌هاي پژوهش اخير توانايي كنترل تفكر منفي باشد.

Objective: This research investigates a causal model for explanation of depression in mothers having children with and without intellectual disabilities ID. Method: The sample group consisted of 75 mothers of children with ID, and 75 mothers of normal children from Uromia schools. The groups were matched on their education, social class, age, gender and student level of education. In the designed model perceived emotional intelligence (measured by TMMS), negative thought control abilities (measured by TCQ) exogenous variable, psychological well-being moderator variable (measured by Ryff psychological well-being scale) and depression (evaluated by Beck depression inventory) indigenous variable were considered. The scales assessed psychometric characteristics through exploratory and confirmatory factor analysis. The initial model modified according to results and tested through structural equations model. Results: The findings indicated good fitness for normal children mothers and model variables are able to explain psychological well-being. Conversely, the model is not suitable for the mothers of children with ID. Furthermore, thought control strategies are able to explain depression in both groups. Conclusion: Clinical implications are discussed.