بررسي حريم ايمني 5 ماده سمي متداول در حوادث حمل‌و‌نقل جاده‌اي مواد شيميايي با استفاده از نرم‌افزارهاي ALOHA، PHAST و شاخص CEI (مطالعه موردي: اتوبان تهران-قزوين)

Assessment of safe distance for five toxic materials commonly in the accidents of chemical road transportation using ALOHA and PHAST software and CEI index: Case of Tehran-Qazvin Highway

زمينه و هدف: حمل­ و­ نقل جاده‌اي مواد شيميايي به علت وقوع حوادث متعدد و پيامدهاي حاصله، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. اين مطالعه با هدف تعيين حريم ايمن در حوادث حمل ­ و­نقل جاده ­اي مواد شيميايي سمي به منظور بكارگيري در برنامه ­ريزي مقابله با شرايط اضطراري انجام پذيرفت. روش بررسي: در اين مطالعه، ابتدا مواد شيميايي قابل حمل جاده ­اي مورد بررسي قرار گرفته سپس آمونياك، كلر، 1،3- بوتادين، بنزن و تولوئن جهت مطالعات بيشتر و مدل­سازي انتشار مواد سمي انتخاب شدند. سپس شاخص مواجهه شيميايي (CEI) تعيين گرديده و رتبه­ بندي خطر انجام شد. در نهايت، مدل­سازي نحوه انتشار مواد سمي مذكور با استفاده از نرم­افزارهاي ALOHA و PHAST انجام گرديد. يافته­ ها: نتايج حاصله نشان داد كه با استفاده از شاخص CEI، آمونياك، كلر و 1،3- بوتادين به ترتيب با شاخص مواجهه 597، 548 و 284 از اهميت ويژه­اي برخوردار بوده و نياز به بررسي بيشتري دارند. در بررسي نهايي كه براساس غلظت ERPG-3 انجام گرديد، با استفاده از نرم ­افزار ALOHA، آمونياك با 2800 متر و با استفاده از نرم­ افزار PHAST، كلر با 3004 متر، بيشترين فواصل خطر را دارا بودند. نتيجه­ گيري: بررسي نتايج حاصله نشان داد كه نرم ­افزارهاي مورد­ استفاده و شاخص CEI، قابليت لازم در ارايه نتايج صحيح در غلظت­ هاي پايين (ERPG-1&2) را ندارند. بعلت متفاوت بودن نتايج حاصل از نرم­ افزارهاي ALOHA و PHAST و شاخص CEI، پيشنهاد مي­شود بالاترين فاصله خطر بدست آمده بر اساس ERPG-3 بدون توجه به نوع ماده و نوع نرم ­افزار مورد استفاده، در برنامه­ ريزي مقابله با شرايط اضطراري مد­نظر قرار گيرد.

Background and aims: Road transportations of chemicals due to occurring various accidents and their hazardous consequences are critical. The aim of this study was to determine safe distance in the accidents of road transportation of toxic chemicals in order to use in emergency response planning. Methods: In this study, transportable chemicals by road were studied and ammonia, chlorine, 1,3-butadiene, benzene and toluene were selected for further study and modeling of toxic materials releases. Next, chemical exposure index (CEI) was determined and hazard ranking was done. Finally, modeling of toxic substances releases was done using ALOHA and PHAST software. Results: The results showed that, using the CEI index, ammonia, chlorine and 1,3-butadiene with exposure indexes of 597, 548 and 284, respectively, have high importance and need further investigation. In the final assessment that was done according to ERPG-3 concentration using ALOHA software ammonia with 2800 meters, and using PHAST software chlorine with 3004 meters had the highest hazard distances. Conclusion: Assessment of the results showed that the used software and the CEI index have not capability of providing correct results at low concentrations (ERPG-1 & 2). Due to difference of the results using PHAST and ALOHA softwares, and CEI index, it is recommended to use the highest hazard distance-obtained by ERPG-3-for emergency response planning, without paying attention to type of the material and type of the softwares.