ارزيابي ارگونوميك پدال كلاچ در چند مدل از خودروهاي رايج درخطوط تاكسيراني شهر تهران

Ergonomic assessment of clutch pedal in some commonmodels of vehiclesin taxi routes in Tehran

زمينه و هدف: پدال كلاچ يكي از مهم­ترين سيستم­هاي كنترلي خودرو مي­باشد و بعنوان يك كنترلگر پايي به علت موقعيت قرارگيري و نوع مكانسيم عملكرد، در صورت طراحي نامناسب منجر به كاهش راحتي و ايجاد خستگي راننده و همچنين كاهش ايمني خودرو مي­شود. در پژوهش حاضر، راحتي پدال كلاچ از ديدگاه ارگونومي در چند نوع خودروي رايج در خطوط تاكسيراني شهر تهران بررسي شد. روش بررسي: در اين مطالعه مقطعي و كاربردي ، 120 نفر از رانندگان خطوط تاكسيراني شهر تهران به روش نمونه ­گيري طبقه­ اي تصادفي براي مطالعه انتخاب شدند و به منظور بررسي ميزان خستگي و درجه ناراحتي ناشي از كلاچ گيري از دو روش عيني (نيروي فشار و رهايش، فركانس و طول مدت كلاچ­ گيري) و روش ذهني (پرسشنامه­ تخصصي) استفاده گرديد. در روش عيني، نيروي فشار و رهايش با استفاده از دستگاه نيروسنج فشاري پيزوالكتريك و طول و مدت كلاچ­ گيري با كمك يك ميكروسوئيچ به نام ديتالاگر ثبت گرديد. يافته ­ها: طبق نتايج، در تمامي بخش­هاي بدني درگير در كلاچ ­گيري بعد از شيفت كاري تفاوت معني داري در ناراحتي درك شده وجود دارد. ضمنا بيشترين ناراحتي به ترتيب در كمر (97/3) و زانو (86/3) و كمترين ميزان ناراحتي در عضله روي ران (45/1) و جلوي ساق (98/1) گزارش شده است. همچنين بيشترين ناراحتي بيان شده مربوط به رانندگان خودروي پيكان و روآ مي باشد. درخصوص نيرو و فركانس كلاچ­ گيري مشاهده گرديد كه بيشترين ميزان مربوط به خودروي پيكان است. نتيجه ­گيري: نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه استفاده طولاني مدت از پدال كلاچ در همه خودروهاي مورد آزمايش موجب ناراحتي معني داري بعد از شيفت كاري مي­گردد. بنابر اين پيشنهاد مي­شود كه خودروهاي خطوط تاكسيراني در دراز مدت با نوع دنده اتوماتيك تعويض گردد و در كوتاه مدت خودروي پيكان و روآ كه داراي بيشترين ميزان ناراحتي مي­باشد با مدل­هاي ديگر تعويض گردد.

Background and aims: Clutch pedal is one of the most important control systems of automobile. As a foot controller due to the location and mechanisms of action, in case of improper design pedal clutch can reduce driver fatigue, as well as the comfort and safety of the vehicle. In the present research, clutch comfort of some common models of vehicles in taxi routes in Tehran were investigated from the viewpoint of ergonomics. Methods: In this cross-sectional and practical study, 120 drivers of taxi routes in Tehran were selected by stratified random sampling. Both objective (pressure-release force, frequency and duration of clutching) and subjective (specialized questionnaires) were used in order to assess fatigue and clutch comfort. Regarding objective assessments, the pressure-release force was measured using piezoelectric pressure dynamometer, and frequency and duration of clutching was estimated by means of a micro-switch named Data Logger. Results: Significant differences were observed in percieved discomfort in all bady parts involved in clutching, after the working shift. The highest discomfort belonged to back (3.97) and Knee (3.86) while the lowest value wer for upper thigh (1.45) and upper leg (1.98). Furthermore, drivers of Peykan and Roa automobiles reported the highest discomfort. Regarding the force and frequency of clutching, the hghest value was belonged to Peykan. Conclusion: According the the results, long-term use of the clutch pedal in all studied models of automobiles causes significant discomfort after the working shift. It is suggested that automobiles in Tehran taxi routes replace with the automatic gear ones and the Paykan and Roa, which showed the reatest discomfort) with other models.