ارزيابي و ارايه مدل توزيع منطقه ‌اي دارو در ايران

Evaluation and Modeling of Regional Drug Distribution in Iran

توزيع دارو در ايران توسط شش شركت سراسري توزيع كننده دارو بنام پخش البرز، داروپخش، پخش رازي، پخش فردوسي، پخش هجرت و قاسم ايران صورت ميگيرد.اين شركتها در واقع داروهاي توليد شده توسط بيش از 50 شركت توليدكننده دارويي و داروهاي وارداتي را بين بيش از 6000 داروخانه مختلف روزانه، شبانه‌روزي، درمانگاهي. و بيمارستاني در اقصي نقاط كشور توزيع مينمايند. با توجه به سياستهاي ملي دارويي كشور كه پس از انقلاب اسلامي اتخاذ گرديد، توزيع دارو براساس برنامه ‌ريزي اداره كل دارو در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي بصورت متمركز و سهميه‌ بندي شده صورت ميگيرد. سهميه دارويي استانهاي كشور عمدتا براساس فرمولي كه در سال 1365 براساس جمعيت و تعداد پزشكان هر استان تدوين گرديده و هنوز تجديدنظر نشده است تعيين ميشود. در اين مطالعه شاخصهاي مختلفي از قبيل جمعيت، تعداد مطب پزشكان، داروخانه‌ها، تخت‌هاي بيمارستاني و... كه در ميزان مصرف دارو دخالت دارند بررسي شده و با روند مصرف دارو در يك دوره زماني 5 ساله (76-1372) تطبيق داده شد. با استفاده از روش همبستگي پيرسون و رسم نمودار هر شاخص در مقابل فروش عددي دارو در هر استان، ضريب همبستگي دو شاخص دو شاخص بررسي گرديد. ملاحضه مي‌شود كه ميزان فروش دارو در استان با جمعيت، تعداد مطب، تخت بيمارستاني و داروخانه در آن استان ضريب همبستگي بسيار بالايي دارد. در نهايت مدل پيشنهادي براي توزيع دارو تا زماني كه نظام متمركز و نه نظام مبتني بر عرضه و تقاضا وجود دارد پيشنهاد گرديد.

Six distribution companies carry out drug distribution in Iran: Alborz, Darupakhsh, Razi, Hejrat, Ferdows and Qasem - Iran. În fact these companies distribute locally produced medicines by more than 50 pharmaceutical manufacturers and imported medicines between more than 6000 different daily, 24 hours service and hospital pharmacies in the country. Based on national drug policies made after the victory of the Islamic revolution in Iran, drug distribution is carried out according to a central planning mechanism by Drug Department in the Ministry of Health and Medical Education. The drug share of each province in the country is decided according to a fornula based on the population and the number of physicians in each province developed in 1365 AH (1986). This formula has not been revised so far. In this study different criteria such as population, number of physicians, pharmacies, lcspital beds and etc in each province which influence drug consumption were determined. The drug consumption in each province for the five year period of 1372 – 1376 AH (1983 – 1987) was also determined. Using Pearson correlation, the correlation between drug consumption and each criterion was studied. It was shown that the correlation between drug consumption and different criteria such as population, number of physicians, pharmacies, and hospital beds in each province was very high. At the end, a model for determining the drug share of each province in the country was proposed. It should be noted that this formula is proposed to be used as long as central planning for drug distribution is used and the market mechanism is not practiced. Key words: Drug distribution- Drug supply- National Drug Policy- Iranian Drug Situation.