عنوان مقاله :
مطالعه تطبيقي نقوش نمادين شيعي بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي با مسجد جامع يزد
عنوان به زبان ديگر :
Comparative Study of the Shiite symbolic patterns in Sheikh Safi al-Din Ardabil manument and Yazd mosque
پديد آورندگان :
كاظم پور، مهدي دانشگاه هنر اسلامي، تبريز , محمدزاده، مهدي دانشگاه هنر اسلامي، تبريز
كليدواژه :
معماري اسلامي , نقوش نمادين , بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي , مسجد جامع يزد , مذهب تشيع
چكيده فارسي :
مسجد جامع يزد يكي از مساجد سبك آذري در ايران است كه بكارگيري نقوش در قالب گچبري وكاشي كاري در آن درخور تفسير است. بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي نيز كه در سال 753 ه.ق احداث و در دوران حكومت صفويه، واحد‌هاي مختلفي به آن اضافه گرديده حاوي ده‌ها اثر بديع در مضامين رشته‌هاي مختلف هنري از قبيل:كاشي كاري معرق، مقرنس، گچ بري، كتيبه‌هاي نفيس، منبت كاري، نقره كاري، تذهيب و طلا كاري مي‌باشد. محور اصلي اين پژوهش، مطالعه تطبيقي نقوشي از اين دو بنا متعلق به دوره صفويه است كه جنبه نمادين آنها به نحوي دربردارنده تفكرات مذهب شيعه است. بر همين اساس ابتدا، نقوش نمادين شيعي موجود دراين دو بنا شامل انواع مختلف شمسه و ستاره انتخاب و سپس به‌صورت تطبيقي مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته‌اند. سؤالاتي كه اين پژوهش درپي پاسخ‌گويي به آنها است، عبارتند از: چه نوع نقوش تزئيني در بناهاي اسلامي برگرفته از باورهاي شيعي حاكم بر جامعه بوده است؟ آيا نقوش تزئنيي نمادين شيعي اين دو بناي مذكور با در نظر گرفتن فاصله مكاني اين دو بنا از يكديگر اشتراكاتي باهم دارند؟ براساس اين مطالعه مشخص گرديد كه نقوش هندسي تزئيني (پنج‌ضلعي، شش‌ضلعي، هشت‌ضلعي، ده‌ضلعي و دوازده‌ضلعي) اين دو بنا داراي مفاهيم نمادين مرتبط با باورهاي شيعه بوده كه نه تنها از لحاظ تكنيكي و فرم ظاهري شبيه به هم هستند بلكه از ديدگاه نمادين نيز داري بار معنايي مشابهي مي‌باشند.
چكيده لاتين :
Yazd Mosque is one of the Iran's Azeri style that used motifs in stucco and tiling in it, is proper to interpretation. The manument of Sheikh Safi al-Din Ardabil that built in 753 AD and during the reign of the Safavid, several units were added Contains dozens of exquisite themes of art disciplines such as mosaic tiling, Mogharnas, Sirloin, exquisite inscriptions, inlaid, silver, and gold gilding workflow. The main objective of this research is a comparative study of the two building designs is that they are somehow symbolic aspect involves Shiite religious thoughts. This study seeks to answer for two questions, namely: What kinds of decorative motifs in Islamic monuments related to Shiite beliefs in the community? Do Shiite symbolic decorative motifs in tow Buildings with regard to the spatial distance from each other, are similar or common? From this study founded that decorative geometric patterns (Pentagonal, hexagonal, octagonal, ten and twelve-sided polygon), this tow building have a symbolic meaning related to Shiite beliefs Not only technically but also in terms of form and appearance are also significant symbolic meaning are the same.
